Andijon mashinasozlik instituti «avtomatika va elektrotexnika» fakulteti «axborot texnologiy

2-modul. Axborot uzatish muxitlari

7-mavzu: Simli axborot uzatish muxitlari.

Reja:

1. 
   O’ralgan juftlik asosidagi kabellar.
   
2. 
   Koaksial kabellar.
   
3. 
   Shisha tolali kabellar.
   

Tayanch iboralar: O’ralgan juftlik, koaksial kabellar, chastota, Shisha tola, Zamonaviy xisoblash mashinalari, unumdorlik, birliklar.

1.O’ralgan juftlik asosidagi kabellar.

Zamonaviy xisoblash mashinalarining o’ralgan juftlik asosidagi kabellar arxitekturasi Von Neumann arxitekturasi asosida yaratilgan bo’lib, u 3 qismdan iborat.

Xisoblash mashinalarida ma’lumotlarni kabellar asosida taqdim etilishi RISC asosida, o’zgaruvchilarning qiymati esa CISC asosida amalga oshiriladi. Bularning bari 0 va 1 larning o’zaro kombinasiyasidan shakllanadi.

Xisoblash mashinasining arxitekturasi uning simli axborot uzatish muxitlarining transistorlarining soniga bog’liqdir. Quyidagi rasmda transistorlarning qo’llanilish soni bo’yija diag ramma keltirilgan [1]:

O’ralgan juftlik asosidagi kabellar arxitekrutasining elementlari:

ALU ning asosiy bajaruvchi amallari:








Hozirda xisoblash mashinalari parallel o’ralgan juftlik asosidagi kabellar arxitekturasiga asoslanib rivojlanmoqda. Avvallari xisoblash texnikasi to’g’ri bog’lanishli arxitekturaga ega edi.

Parallel arxitekturali Protsessorlar (Core architecture):

W
indows operasion tizimida o’ralgan juftlik asosidagi kabellar buyruqlari bilan ishlash:

- Buyruqlar muloqat oynasiga kirish: Win+R;

- - ncpa.cpl – tarmoq bilan boьliq papkani ochib beradi;

- appwiz.cpl – dasturlar bilan ishlay oynasini ochish (Install/reinstall/remove the programms);

- calc – kalkulatorda murojaat;

- cmd – buyruqlar qatoriga murojaat;

- powershell – cm d kabi vazifani bajaradi, farqi katta oyna ochadi;

- perfmon.msc – tizimli monitor oynasiga murojaat;

- powercfg.cpl – energiya bilan ishlovchi oynaga murojaat;

- hdwwiz.cpl – dispecher ustroystva oynasiga murojaat;

- regedit – windows reestrlar oynasig a murojaat;

- msconfig – tizim konfigurasiyasi oynasiga murojaat;

- sysdm.cpl – tizim xususiyati oynasiga murojaat;

-
netplwiz – tizimda mavjud foydalanuvchilar bilan ishlovchi oynaga murojaat;

- msinfo32 – tizim xaqida ma’lumot olish oynasiga murojaat;

- compmgmt.msc – tizimni boshqarish oynasiga murojaat;

- cleanmgr – disklarni keraksiz fayllardan tozalash;

- control – panel upravleniya oynasiga murojaat;

- resmon – kompyuterning texnik parametrlarining ishlash xolati ‘aqida ma olumot olish;

- desk.cpl – ekran xolatini o’zgartirish;

- main.cpl – tashqi qurilmalar, sichqoncha bila’ ishlash oynasi;

- %dasturfaylinomi% - kerakli o’rnatilgan dasturni ng ishchi faylini ochish;

- osk – ekran klaviaturasi;

- logoff – tizimdan chiqish;

- shutdown – kompyuterni o’chirish;

- write – WordPad dasturini yuklash [2].