|
Axborot-hisoblash tizimlarining tarkibiy tashkillanishi.
Superkompyuterlarga zamonaviy yondashishda axborot-hisoblash tizimlarining tarkibiy tashkillanishi parallel protsessorlarni klaster ko’rinishida tashkil etish tushunilib, ular mustaqil bog’lanish imkoniyatiga ega. Birinchi klaster kontseptsiyasini DEC kompaniyasi tashkil etdi. Unda boshqarish va ma’muriylashtirish mexanizmini tashkil etadi.
Superkompyuterlar quyidagi imkoniyatlari mavjudki ular yordamida protsessor klasterlarida parallel xisoblash buyruqlari amalga oshirish imkoniyatlariga ega.
-Protsessorlar o’rtasida resurslarni taqsimlanishi.
-Agar bir protsessorning ishlashi inkor etilsa, foylalanuvchining buyruьi avtomatik tarzda keyingisiga jo’natiladi. Bu imkoniyat tashqi xotira to’plovchilariga va ‘ududiy qurilmalariga xam tegishli.
-Klasterning xisoblash quvvatini qo’shimcha protsessorlarining ulanishi bilan erishiladi. Klasterga ulangan barcha protsessorlar magnit disklarda foydalana oladi.
Tizimning faoliyatini uzoq davom etishi uchun 3 ta turga bo’linadi: ishonchli, tayyorligi, xamda qulay xizmat ko’rsatishi. Super kompyuterlar yuqori tayyorgarlik tizimiga kiradi. Yuqori tayyorgarlik tizimi umumiy maqsadga ega bo’lib, bu sarfini tejash demakdir. Shuni takidlash kerakki, yuqori tayyorgarlik katta xarajatlarni talab etadi, bu xarajatlar oddiy tizim qiymatidan bir necha borobar yuqori bo’ladi.
Kompyuterning asosiy xotirasi o’z ichiga vaqtincha operativ xotira xamda doimiy xotirani oladi. Operativ eslab qoluvchi qurilma yoki operativ xotira kompyuterda ishlashda informatsiyani saqlovchi asosiy vositadir. Kompyuterda qayta ishlanishi lozim bo’lgan xar qanday ma’lumotlar avvalo operativ xotiraga joylangan bo’lishi kerak. Operativ xotirada oraliq va yakuniy natijalar xam saqlanadi. Bundan tashqari, barcha ish bajaruvchi dasturlar operativ xotirada joylashgan bo’ladi. Kompyuter ishini tezligi operativ xotira tezligi bilan to’g’ridan to’g’ri bogliq, yani bunda informatsiyaning vaqtinchalik xotirada protsessorga joylanishi va aksincha protsessordan operativ xotiraga qayta joylanishi nazarda tutiladi. Shuning uchun operativ xotira tezligini orttirish kompyuterlar ishlab chiqarish sanoatida asosiy yo’nalishlardan biri xisoblanadi. Operativ xotira shunday yaratilganki, elektr manbasi uzilganda undagi barcha ma’lumotlar avtomatik tarzda o’chirilib ketadi. O’chik xolda turgan kompyuterda informatsiya tashqi magnit tashuvchilarda saqlanadi, kompyuter yoqilganida esa ma’lumotlar bu tashqi magnit tashuvchilaridan operativ xotiraga qayta yozilishi mumkin.
Doimiy xotira qurilmasi kompyuter ishga tushirilgandagi boshlanьich dasturni xamda bir qator yordamchi operatsion tizim dasturlarini o’z ichiga oladi. Xususan, doimiy xotirada kiritish-chiqarish bazaviy dasturlar saqlanadi.
BIOS xamda kompyuterning xatolarini tuzatish va apparaturasiga xizmat ko’rsatish dasturlari joylashadi. Bundan tashqari ular operatsion tizimni ishga tushirishni amalga oshiradi. Bu ma’lumotlar kompyuter o’chirilganda xam saqlanadi.
Operativ xotira bir necha blokdan iborat bo’lishi mumkin. OX integral sxemadan iborat, bu sxema triggerlar davomiyligiga ekvivalentdir. Trigger - bu shunday qurilmaki, u ikki xolatdan birida bo’lishi mumkin: bir yoki nol.
Doimiy xotira xam integral sxema, ammo unda dasturlar bog’lanishlar bilan shifrlanadi, elektrik potentsiallar bilan emas.
6-rasm. Qattiq disklar (vinchester)
Operativ xotirani tezlashtirish maqsadida kompyuterning KESH -xotirasidan foydalaniladi. U operativ xotiraga nisbatan xajmi kichik, lekin yuqori tezkorlikka ega. KESH - xotira mavjudligida, ma’lumotlar operativ xotiradan avval unga, so’ng doimiy xotiraga ko’chiriladi. Xotiraga qayta murojat qilinganda KESH xotirada joylashgan ma’lumotlar avtomatik tarzda protsessor registriga o’tadi va shu yo’l bilan vaqt tejaladi.
Operativ xotirani xar biriga bir baytdan informatsiya yozilgan uyalar ketma-ketligi sifatida tasavvur qilish mumkin. Xar bir uyacha o’z tartib raqamiga ega va bu noldan boshlanadi. Uyaning nomeri uning adresi xisoblanadi.
Operativ xotira bilan ma’lumot almashuvida markaziy protsessor o’zi o’qimoqchi yoki yozib olmoqchi bo’lgan baytning adresini ko’rsatishi lozim. Albatta, doimiy xotiradan faqatgina informatsiyani o’qish mumkin. Operativ xotira uyachasining eng katta nomeri operativ xotira kattaligi minus birga teng. OX uyachasi adresi adresshinasi orqali uzatiladi. Adresshinasi shunday miqdorda razryadlarga egaki, undan eng katta OX bayti adresi o’ta oladi. 20- razryadli shinadan 220-1 = 1048576 ta, 32- razryadligidan esa 232-1 yani 4 milliyarddan ko’proq .
Operativ xotirani tezlashtirish maqsadida kompyuterning KESH -xotirasidan foydalaniladi. U operativ xotiraga nisbatan xajmi kichik, lekin yuqori tezkorlikka ega. KESH - xotira mavjudligida, ma’lumotlar operativ xotiradan avval unga, so’ng doimiy xotiraga ko’chiriladi. Xotiraga qayta murojat qilinganda KESH xotirada joylashgan ma’lumotlar avtomatik tarzda protsessor registriga o’tadi va shu yo’l bilan vaqt tejaladi.
Operativ xotirani xar biriga bir baytdan informatsiya yozilgan uyalar ketma-ketligi sifatida tasavvur qilish mumkin. Xar bir uyacha o’z tartib raqamiga ega va bu noldan boshlanadi. Uyaning nomeri uning adresi xisoblanadi.
Operativ xotira bilan ma’lumot almashuvida markaziy protsessor o’zi o’qimoqchi yoki yozib olmoqchi bo’lgan baytning adresini ko’rsatishi lozim. Albatta, doimiy xotiradan faqatgina informatsiyani o’qish mumkin. Operativ xotira uyachasining eng katta nomeri operativ xotira kattaligi minus birga teng. OX uyachasi adresi adresshinasi orqali uzatiladi. Adresshinasi shunday miqdorda razryadlarga egaki, undan eng katta OX bayti adresi o’ta oladi. 20- razryadli shinadan 220-1 = 1048576 ta, 32- razryadligidan esa 232-1 yani 4 milliyarddan ko’proq .
Do'stlaringiz bilan baham: | 
