Andijon mashinasozlik instituti «avtomatika va elektrotexnika» fakulteti «mashinasozlik ishlab chiqarishini avtomatlashtirish»

 

 

 

 

 

List 

Umumiy shit va boshqaruv pulti sxemalarining tavsiflari

 

 

 

Birfazalielektrqabulkiluvchilaruchunbirfazaliikkisimli  (fazanol)  vaikkifazali 

(faza-faza) tarmoqlarishlatiladi. 

Agar  tarmoqga  yuklama  juda  katta  bo‗lsa  uch  fazali  manbaa  tarmoqlari 

ishlatiladi.  Shuningdek,  uch  fazali  elektr  qabul  kiluvchilar  uchun  xam  uch  fazali 

tarmoqlar ishlatiladi. 

Boshqarish va himoya apparatlarini tanlash va joylashtirish 

Elektr manbaa tizimlarida boshqarish apparatlari sifatida rubilniklar, paketli 

uchirgichlar 

tumblerlar 

ishlatiladi. 

Avtomatlar 

boshqarish 

va 

himoya 

funksiyalarini barobar bajaradilar. 

Saqlagichlar  tarmoq  va  aloxida  elektr  qabul  kiluvchilarni  kikska  tutash  va 

ortikcha  yuklamalardan  himoya  kilish  uchun  ishlatiladi.  Saqlagichlili  rubilniklar 

avtomatlardan  sodda  va  arzon bo‗ladi.  Bu  apparatlar  manbaasi  ulangan  joyda  va 

shchit va avtomatlashtirish tizimlarining manbaa yiginmalarga kirishda o‗rnatiladi. 

Taksimlash tarmogini loyixalash 

Elektr  manbaa  tizimini  taksimlash  tarmogini  loyixalash  manbaa  tarmogini 

loyixalashdagi  operatsiyalar  kabi  amalga  oshiriladi.Xar  bir  elektr  qabul  kiluvchi 

shchit yoki manbaa yigilmasiga aloxida rodial chiziq buylab ulanadi. 

Kuchlanishni  tanlash  manbaa  tarmogini  loyixalashdagidek.Shchitlarni 

statsionar yoritish uchun 220v kuchlanishdan foydalaniladi.Shkafli shchitlarda tor 

joyda  ishlarni  bajarishda  36v  yoki  12v  kuchlanishdan  foydalaniladi.Ba'zi 

asboblarga manbaa transformatorlar orkali beriladi. 

Himoya va boshqarish apparatlarini tanlash 

Taksimlash tarmogida ko‗pincha paketli uchirgchilar, saqlagichlar 

ishlatiladi. 

Avtomatlar kiska tutashish toklariga sezgir bo‗lsa qo‗llaniladi. 

Agar asbobning uzida uchirgich va saqlagichlari bo‗lsa, unda unga himoya 

va boshqarish apparatlari o‗rnatilmaydi. 

Elektr  yuritmalar,  ijrochi  qurilmalarning  manbaa  zanjirida  himoya  va 

boshqarish apparatlari sifatida rubilnik, saqlagich, magnitli yokuvchi yoki avtomat 

va magnitli yokuvchilar ishlatiladi. 

---

 

 

 

 

 

 

 

 

List 

Umumiy shit va boshqaruv pulti sxemalarining tavsiflari

 

 

 

Manbaa prinsipial elektr chizmalarini bajarish 

Manbaa prinsipial elektr chizmalari manbaa va taksimlash tarmoqlari uchun 

aloxida yoki bitta chizmada berilishi mumkin. 

Manbaa tarmogi  chizmasida  himoya  va  boshqarish  apparatlari  ko‗rsatiladi. 

Apparatlar  aloxida  xarf-rakam  belgilanish,  kuchlanishning  nominal  kiymati 

ko‗rsatiladi. 

Taksimlanish  zanjirlari  chizmasida  manbaaning  kirishi  va  chiqishlarni 

ko‗rsatiladi.  Xdmda  elektr  qabul  kiluvchilarga,  himoya  va  boshqaruv 

apparatlariga,  transformatorlarga,  manbaa  yoritish  lampalariga  chiqishlar 

ko‗rsatiladi.  Chizmaning  pastki  kismida  jadval  berilib,  ushbu  manbaa  shchitidan 

unda-elektr  qabul  kiluvchilar  ruyxati  keltiriladi,  yana  spetsifikatsiya  bo‗yicha 

pozitsiya  nomerlari,  quvvati,  kuchlanishi  va  o‗rnatilish  joyi  ko‗rsatiladi. 

Shuningdek  elementlarning  xarfli-rakamli  belgilanishlari  ko‗rsatiladi.  Manbaa 

chizmasidagi  xamma  zanjirlar  markirovkalanadi.  Shartli  belgilanishlar,  xarfli 

belgilanishlar  xuddi boshqarish va  signallash  chizmalaridagidek  GOST  2.710-81, 

GOST 2.755-87, GOST 2. 747-69, GOST 2.755-76 bo‗yicha amalga oshiriladi. 

---

 

 

 

 

 

 

 

Лист 

Umumiy shit va boshqaruv pulti sxemalarining tavsiflari 

 

 

 

 

---

 

 

 

 

 

 

 

Лист 

Umumiy shit va boshqaruv pulti sxemalarining tavsiflari