Andijon davlat tibbiyot instituti

Pastalar (qattiq surtmalar) - Pastae
(Pasta - bosh kelishik birlikda Pasta, qaratqich kelishik birlikda Pastae,
qisqartmasi Past.)

Tarkibida 25% dan 65% gacha qattiq kukunsimon moddalari bo‘lgan surtma dori qattiq surtma, pasta deyiladi. Konsistensiyasi surtmadan quyuqroq bo‘lib xamirni eclatadi. Tana haroratida pastalar biroz yumshaydi. Pastalar terining jarohatlangan joyiga bog‘lab qo‘yiladi. Tarkibida ko‘p miqdorda kukunsimon moddalari bo‘lgani uchun, surtmalardan farqi, pastalar so‘rib olish va qurituvchi xossaga ega.

Pastalar miqdorlanmagan dori shaklidir. Ofitsinal pastalar qisqartirilgan ko‘rinishda, magistral pastalar kengaytirilgan ko‘rinishda yoziladi.
Misollar: 25 g ofitsinal ruh salitsilati pastasini (Pasta Zinci – salicylata, Comb. drug (Zinc and Salicylic acid)) terining jarohatlangan joyiga qo‘yish uchun buyurilsin.

Rp.: Pastae Zinci – salicylatae 25,0

(Comb. drug)
D.S. terining jarohatlangan qismiga qo‘yish uchun.

20% yodoform (Jodoformium, Jodoformium) saqlovchi vazelinda tayyorlangan 50 g pasta terining jarohatlangan joyiga qo‘yish uchun buyurilsin.

20 g - 100 g Rp.: Jodoformii 10,0
(Jodoformium)
X g - 50 g Amyli
(Amylum)
X = 20x50/100 = 10 g Zinci oxydi aa 5,0
(Zinc oxide)
Vaselini ad 50,0
(Comb. drug)
M.f. pasta
D.S. Terining jarohatlangan qismiga qo‘yish uchun.
Malhamlar (Plastыrlar) - Emplastra
(Malham – bosh kelishik birlikda Emplastrum, qaratqich kelishik birlikda
Emplastri, qisqartmasi - Empl.)

Malhamlar (plastыr) plastik xossali, tana haroratida yumshaydigan, teriga yopishadigan, sirtga ishlatishga mo‘ljallangan yumshoq dori shaklidir. Malhamlar agregat holatiga qarab qattiq va suyuq bo‘ladi. Qattiq malhamlar uy haroratida qattiq quyuq konsistensiyaga ega bo‘lib, tana haroratida yumshaydi. Malhamlar farmatsevtik sanoatda tayyorlanadi.

Suyuq malhamlar (suyuq kleylar) uchuvchan suyuqlik bo‘lib, suyuqlik uchib ketgandan keyin terida plyonka hosil bo‘ladi, jarohatlangan joyni tashqi ta’sirdan saqlashda, jarohatni tez tuzalishiga yordam beradi. Suyuq malhamlar butilkalarda va flakonda chiqariladi. Keyingi paytlarda suyuq malhamlar aerozol ballonlarda ham chiqarilyapti.
Qattiq malhamlar materialga surkalgan yoki silindrsimon yoki konussimon bo‘lakchalarda chiqariladi. Shuning uchun materialga surkalgan va surkalmagan malhamlar farqlanadi. Tibbiyot amaliyotida qattiq malhamlar materialga surkalganlari ko‘proq ishlatiladi. Surkalgan malhamlarga retsept qisqartirilgan ko‘rinishda yozilib, malhamning o‘lchami (kattaligi) va soni ko‘rsatiladi.
Misol: 12 x 24 sm kattalikdagi qizil qalampir (Capsicum, Capsicum) malhamidan 4 dona. Bo‘g‘inlarga (ko‘krak sohasiga) yopishtirish uchun.

Rp.: Emplastri Capsici 12 x 24 cm

(Capsicum)
D.t.d. N. 4
S. Bo‘g‘inlarga yopishtirish uchun.
Surkalmagan va suyuq malhamlarga retsept yozishda malhamning umumiy miqdori ko‘rsatiladi.
Rp.: Cleoli 50 ml
(Cleol)
D.S. Shilingan yaraning ustiga surkash uchun.