Andijon davlat tibbiyot instituti «kelishildi»

Asosiy qism

Fan bloklari bo‘yicha o‘quv materiallarini qisqacha mazmuni

“Otorinolarigologiya” fanining vazifasi magistrlarni quyidagi klinik nuqtai nazaridan eshitish va muvozanat analizatorlari, burun va uning yondosh bo‘shliqlari, xalqum fiziologiyasi va xiqildoqning ovoz xosil qilish funksiyalari to‘g‘risidagi bilimlarini boyitish; quloq, xalqum, burun va xiqildoq kasalliklari etiologiyasi, patogenezi to‘g‘risidagi bilimlarni rivojlantirishdir.

Ushbu fanni o‘rganish davrida egallashi zarur bo‘lgan nazariy bilimlari va amaliy ko‘nikmalari xajmi aniqlab berilgan: o‘tkir va surunkali quloq, burun va burun yondosh bo‘shliqlari, xalqum va xalqum limfoadenoid to‘qimasining va xiqildoq kasalliklari etiologiyasi, patogenezi, tashxisi va profilaktikasi to‘g‘risida tasavurlarga ega bo‘lishi lozim; LOR-a’zolarining anatomo-fiziologik xususiyatlari tushunchasiga ega bo‘lishi lozim; Tashki quloq kasalliklari. O‘rta quloq kasalliklari. O‘rta quloqning surunkali yiringli yallig‘lanishi. Ichki quloqning yallig‘lanishi bilan kechuvchi kasalliklar. Otogen miya asoratlari va otogen sepsis. Daxliz-chig‘anok nervining kasalliklari. Otoskleroz. Men’er kasalligi. Quloq o‘smalari. Quloq jarohatlari. O‘rta va ichki quloq kasalliklarida mehnatga layokatlikni aniqlash. Quloq klinik anatomiyasini muhokama qilishda tashqi eshituv yo‘li devorlari anatomiyasiga qaratish lozim, chunki tashki eshituv yo‘li old devori pastki jag‘-chakka bo‘g‘imi bilan bog‘langan bo‘lib xar bir chaynov harakatida ushbu devor harakatlanadi. Tashki quloq innervatsiyasida (uch shoxli nerv, sayyor va til-xalqum nerv shoxlari bilan innervatsiya) to‘xtalib o‘tish bilan birgalikda tish kasalligida shu tomon quloq soxasida kuchli og‘riq kuzatilishi mumkinligini ta’kidlab o‘tish lozim.

Burun va uning yondosh bo‘shliqlarining klinik anatomiyasini taxlil kilganda, tashqi burunni va burun bo‘shlig‘i qon bilan ta’minlanishiga aloxida e’tibor berish lozim, chunki u o‘ziga xos xususiyatga ega bo‘lib, undan asosan venalar orkali qon ketishiga aloxida ahamiyat berish lozim. Tashqi burun va tepa lab soxasidan venalar orqali qon ketishi ko‘ndalang sinus va tepa ko‘z tomirlariga o‘tadigan yuz venasi orqali amalga oshiriladi. Bunday xolatda tashqi burun va tepa lab soxalarida yiringli chipqonlarning rivojlanishi o‘ta xavflidir. Yuqori jag‘ning alveolyar o‘sma bilan bog‘langan yuqori jag‘ (Gaymor) bo‘shlig‘ining pastki devoriga alohida ahamiyat berish lozim.

Xalqum oldi abssessiga burun bo‘shligi, burun xalqum, burun yondosh bo‘shligi, tish, tanglay murtaklari xamda ogiz bo‘shlig‘i shilliq qavatlaridan limfa ketishini ta’minlovchi limfatik yo‘llaridan infeksiya tarqalishiga olib keladi. O‘z vaktida o‘tkazilgan adenoid gipertrofiyasining tashxisi va adenotomiya operatsiyasi nafakat LOR-a’zolarning turli yallig‘lanish kasalliklari, xatto tish-jag‘ sistemasining (stomatitlar, gingivitlar, karies va tishlam buzilishi) qator patologik namoyon bo‘lishini oldini olish tadbirlari deb xisoblanadi.

Xiqildoqning kasb kasalliklari va ularni oldini olish. Foniatriya. Logopediya asoslari. Xiqildoq o‘smalari. Xiqildoq va traxeyaning jarohatlari va ularni xamda bronxlarini yot jismlari. Xiqildoq stenozi (torayishi). Xiqildoq infeksion granulemalari. Xiqildoq zaxmi. Xiqildoq va traxeya kasalliklarida vaqtincha va doimiy ishga yaroqsiz bo‘lish. Qizilo‘ngachning fiziologiyasi. Tekshirish usullari. Qizilo‘ngach yot jismlari, kuyishi va chandiqli torayishi.