Андижон давлат тиббиёт институти факультатив, госпитал терапия, халқ табобати ва эндокринология кафедраси

Сульфонилмочевина ҳосилалари.

Сульфонилмочевина ҳосилалари (СМ) панкреатик оролчаларнинг В-ҳужайраларига таъсир қилади. СМ препаратлари В-ҳужайраларидаги специфик рецепторлари билан боғланиб, АТФ га боғлиқ калий каналларининг бекилиши ва ҳужайра мембранасини деполяризациясини, бу эса ўз ўрнида кальций каналларининг очлишига олиб келади. В-ҳужайралари ичига кальцийнинг кириши дегрануляцияга ва инсулиннинг қонга ўтишига олиб келади. СМ ҳосилалари, ҚД 2 турида нормал вазнли беморларда гипергликемия ва С-пептид камайишида қўлланилади.

Ҳозирги кунда СМ ҳосилаларининг иккинчи генерациясиига кирувчи препаратлари қўлланилади;
Глибенкламид (даонил, манинил, эуглюқон,) глюкобене, глюкоред, антибет). Гипогликемикэффекти 40 дақиқадан сўнг бошланиб, максимал қондан қонцентрацияси 2 соатдан сўнг кузатилади ва 6 соат давом этади, таъсирининг давомийлиги -10-12с га етади. Жигарда парчаланади, метаболитлари 50% и пешоб билан, 50% ўт билан ажратилади.Даволашни бошлашда препарат 2,5 мл миқдорда нонуштадан 30 дақиқа аввал берилади. Дори миқдори етарли бўлмаса, бир неча кундан сўнг секин-аста кўтарилади. Дорининг максимал миқдори 15 мл ни ташкил этади, дори миқдорининг 2/3 қисми эрталаб, 1/3 кечқурун овқатдан 30 дақиқа олдин берилади. Глибекнкламиянинг микронизирланган турларига, манинил -1,75 мг, ва манинил -3,5 мл киради, уларнинг максимал миқдорлари – 10,5 мг/сут.
Гликлазид (диабетон, диамикрон). Қанд пасайтирувчи таъсири 30 дақиқадан сўнг бошланиб, қондаги максимал қонцентрацияси 2-3 соатдан сўнг кузатилади, таъсир вақти 12 соатни ташкил этади. Жигарда парчаланади, 60-70% буйраклар орқали чиқарилади. Дастлабки, миқдорлари – 40-80мг, максимал миқдори -320 мгни ташкил этади, 2 маҳал қабул қилинади. Микроциркуляцияни, гематоз ва қоннинг реологиясини яҳшилайди.
Глипизид (глибенез, миидиаб). Таъсири – 10-30 дақиқадан сўнг бошланади, максимал қондаги қонсентрацияси-1,5 соатдан сўнг, таъсир вақти 8-10 соат.
Бошланғич миқдорлари -2,5-5мгни, максимал миқдори - 20мгни ташкил этади. Препарат 2-4 маҳал овқатдан аввал берилади. Препарат гипогликемияни кам чақиради. Метаболитлари пешоб билан чиқади. Гликвидон (глюренорм). Препаратнинг 95% ичаклар орқали чиққанлиги учун буйраги ҳасталанганларда қўлланилиши мумкин. Гипогликемик эффекти қабул қилинганидан 40 ўтгач бошланади, максимал қонцентрацияси - 2 соатдан сўнг кузатилади, таъсир 6-8 соатни ташкил этади. Бошланғич миқдори - 30мг, эрталаб овқатдан аввал берилади, максимал суткалик миқдори 180мг, 2-3 маҳал берилади (2 таблеткадан 3маҳал).
Глимепирид (амарил) В-ҳужайларини стимуллашдан ташқари, инсулинга резистентликни камайтиради, 1маҳал берилади. Бошланғич миқдори 1мг. қерак бўлса, ҳар 1-2 ҳафтадан сўнг дори миқдори 2,3,4,6мг/суткасига кўтарилади. Максимал миқдори 8мг ни ташкил этади.