|
8- Ámeliy jumıs.
Tema: Qalaqshalı nasoslar
Qandayda bir dvigateldin` mexanikalıq energiyasın suyıqlıq ag`ımının` potentsial ha`m kinetikalıq energiyasına aylandırıp beretugın ha`m suyıqlıqtı artıksha basım menen ma`lim aralıkka jetkizip beriwge xızmet etetugın gidravlikalıq mashina nasos dep ataladı.
Nasoslar sanaattın` barlıq tarmaqlarında ken` tarqalg`an. Ma`selen, trubalar arqalı suyıqlıq uzatıw, atızlardı suwg`arıw h.t.basqalardı keltirsek boladı. Nasoslar ko`binese ha`r qıylı mashina ha`m qurılmalarda ja`rdemshi u`skene esaplanadı. Ma`selen, ishten janıya dvigatellerinde maylaw ha`m janılgı nasosları, puw qazanlarının` azıqlandırıw sistemasında h.t.b.
Islew tartibi ha`m jumısshı organlarının` konstruktsiyası boyınsha nasoslar ko`lemli ha`m dinamikalıq nasoalar de peki tiykarg`ı toparg`a bo`linedi.
Ko`lemli nasoslarda suyıqlıq o`zi iyelep turg`an ko`lemnin` da`wirli o`zgeriwi na`tiyjesinde qozg`alısqa keledi. Bul, toparg`a to`mendegi nasoslar jatadı:
-porshenli ha`m plunjerli nasoslar (jumısshı organları ilgerileme qaytar qozg`aladı)
- rotorlı nasoslar (jumısshı organları aylanba qozgaladı)
-qanatlı nasoslar (jumısshı organları qaytpalı burılmalı qozg`aladı)
Suw ko`teriwshi do`n`gelekler h.t.b.
Dinamikalıq nasoslarda suyıqlıq kameralarda payda bolg`an ku`sh ta`siri astında qozgalısqa keledi. Bul toparg`a to`mendegi nasoslar kiredi:
-pa`rrikli nasoslar. Bul nasoslarda suyıqlık tez aylanıwshı do`n`gelek pa`rriklkri tasiri astında naporga iye boladı. Pa`rrikli nasoslar o`z na`wbetinde oraydan qashpa, dioganal ha`m ko`sher nasoslar dep bo`linedi;
-su`ykeliya nasosları .Bul nasoslarda suyıqlıq jumısshı organlardın` kameradag`ı qozg`alısında payda boladı su`ykeliw ku`shleri ta`siri astında jılısıwg`a erisedi. Su`ykeliw nasosları vixrli, vibratsiyalı ha`m jin`ishke ag`ımlı nasosları dep bo`linedi.
Nasoslardın` tiykarg`ı jumıs parametrlerine onın` sarpı , naporı, suyıqlıq agımına beretug`ın quwatı ha`m P.J.K jatadı. Nasos ta`repinen waqıt birligi ishinde jetkizip berilgen suyıqlık mugdarına onın sarpı dep ataladı. Nasos sarpı Q ha`ribi menen belgilenedi ha`m m3/c, l/s larda o`lshenedi.
Nasos naporı nasostagı 1kg suyıqlıqqa beriletug`ın artıqsha energiyadan ibarat ha`m ol to`mendegi formula menen anıqlanadı.
(10.1)
Bul jerde geodeziyalıq napor yag`nıy joqargı ha`m to`mengi rezervuarlardagı suw qa`ddinin` geodeziyalıq belgilerinin` ayırması;
- sorıwshı ha`m aydawshı quwırlardagı jog`algan naporlardın` jıyındısı;
Geodeziyalıq napor geodeziyalıq sorıw biyikligi ha`m geodeziyalıq aydaw biyikligi dep bo`linedi.
Geodeziyalıq sorıya biyikligi - to`mengi rezervuardagı suw qa`ddinen nasos valının kosherine deyingi vertikal aralıq bolıp tabıladı.
10.1su`wret
Vakuumetrik sorıw biyikligi yaki vakumetr ko`rsetip turg`an vakuum to`mendegi formula boyınsha tabıladı:
(10.2)
Bul jerde - sorıwshı trubadagı jogalgan napordın jıyındısı;
-vakkummetr ornatılgan truba kesimindegi ortasha tezlik, m/s.
Nasoslar ushın ruxsat etilgen vakummetrlik sorıw biyikligi olardın` pasportlarında ko`rsetilgen boladı.
Nasostı suw qa`ddinen qay quraqım biyiklikte ornatıwg`a bolatugınlıg`ın to`mendegi formula ja`rdeminde anıqlawg`a boladı
(10.3)
Geodeziyalıq aydaw biyikligi Hg.a.b –dep nasos valı ko`sherinen joqarı rezervuar suw qa`ddine shekemgi vertikal aralıqqa aytıladı.
Manometrik aydaw biyikligi yaki manometr ko`rsetip turg`an artıqsha basım to`mendegi formula ja`rdeminde tabıladı.
(10,4)
Bul jerde -aydaw trubasında jog`algan naporlar jıyındısı, m;
-manometr ornatılgan truba kesimindegi ortasha tezlik, m/c.
Napordı yag`nıy massası 1kg awırlıqqa beriletugın energiyanı bilgen halda, ag`ımg`a beriletugın paydalı quwattı esaplaw mu`mkin boladı:
(10.5)
Bul jerde -suyıqlıktın salıstırma awırlıgı, kg/m;
Nasos tutıngan quwat , yag`nıy nasosqa jumsalgan quwat to`mendegi formula ja`rdeminde anıklanadı:
(10.6)
Bul jerde Q- nasos sarpı, l/s; N-napor, m; -p.j.k; 102- o`lshemlerdi bir birlikke keltiretugın koeffitsient.
Nasostın` paydalı jumıs koeffitsienti P.J..K dep suyıqlıq ag`ımına berilgen paydalı quwattın` nasostın` dvigatelden algan quwatqa qatnasına aytıladı:
(10.7)
-din` u`lkenligi nasos kontruktsiyasına ha`m texnikalıq jagdayına, shıgarılatugın suyıklıq tu`rine baylanıslı boladı, yag`nıy:
(10.8)
bul jerde - ko`lemlik PJK, boslıq ha`m salnikler arqalı suyıqlıqtın` tamshılawı sebepli ısıraplardı esapqa aladı; -gidravlikalıq PJK, gidravlikalıq qarsılıqlar sebepli napor kemeyiwin esapqa aladı; -mexanikalıq PJK su`ykeliw sebepli bolatug`ın ısıraplardı esapqa aladı.
Do'stlaringiz bilan baham: |
