Анатомияси ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим

63-расм.
Япон хурмоси поясининг бирламчи тузилиши: 
А
— бошланғич 
пўстлоқ; 
Б
— марказий ўзах: 
1
— эпидерма, 
2
— беали туклар, 
3
— оддий 
туклар, 
4 —
пўстлоқ паренхимаси, 5 — крахмал тўпланган ҳужайралар 
боғлами, 
6
— флоэма, 7 — камбий, 
8
— ксилема, 
9 —
ўзак нурлари, 
10 —
ўзак.
уларнинг орасида эса бирламчи пўстлоқ паренхимаси ж ой­
лашади.
М арказий цилиндрнинг эн г ташқи чегараси перицикл 
ҳисобланади ва у эндодерма остида жойлашади. Кўп ҳол- 
ларда перицикл бир қават ҳужайралардан таш кил топади, 
баъзан бир неча қават бўлиши ҳам мумкин. П ерицикл ҳам 
бирламчи меристемаларга киради. П ояда перициклдан 
механик толалар ҳосил бўлади. Ана шу толалар перицикл 
билан биргаликда марказий цилиндрнинг таш қи чегара­
сини ҳосил қилиш да иш тирок этади.
М арказий цилиндрда най-тола боғламлари ва ғовак 
пар'енхима ҳужайраларидан иборат бўлган ўзак ж ойлаш а­
ди. Ў закнинг таш қи қисми перимедуляр (ю нон. п е р и — 
атроф, лот. м е д у л л и я — ўзак) зона дейилади. Ўсимлик- 
нинг ёши катта бўлган сари кўпчилик ўзак ҳужайралари 
нобуд бўлади ва унинг ичи ҳаво ёки сув билан тўлади.

---

Баъзи ўсимликлар ўзагида эса ажратиб чиқарилган модда­
лар йиғилиши ҳам мумкин.
Бир паллали ўсимликларда перицикл унчалик муҳим 
аҳамият касб этмайди ва кўп ҳолларда умуман бўлмайди.
Бир паллали ўсимликларда камбий уларда п оян и н г 
бирламчи тузилиши ҳаётининг охиригача сакданади. Бир 
паллали дарахтчил ва кўп йиллик. ўтчил ўсимликларда 
иккиламчи ўзгаришлар камбийга боғлиқ бўлади.