Анатомияси ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим



Download 8,53 Mb.
Pdf ko'rish
bet136/207
Sana23.07.2022
Hajmi8,53 Mb.
#843010
1   ...   132   133   134   135   136   137   138   139   ...   207
Bog'liq
Botanika. O\'simliklar morfologiyasi va anatomiyasi (M.Ikromov va b.)

88
-раем.
Э пи ф ит орхидейнинг ҳавойи илдизлари.
раларининг бўлиниши натижасида бетўхтов ўсадиган ва 
радиал тузилишга эга. Унда ҳеч вақт барг ва ташқи (экзо­
ген) куртаклар ҳосил бўлмайди. Инициал ҳужайралар до­
имо қин (ғилоф) билан ўралгандир.
Кўпчилик ўсимликларнинг ёш илдизи апекс (учи)да 
морфологик жиҳатдан аниқ ифодаланган ўсувчи ва сўрув- 
чи қисмларга шаклланади. Ўсувчи сўрувчи қисмга нисба­
тан анча кучли равишда бўйига ўсиб, тупроқнинг чуқур 
қатламларигача етиб боради ва ер ости сувларни шимиб 
олиш учун хизмат қилади. Илдизнинг бўйига ўсиши апекс- 
нинг меристема ҳужайралари бўлиниши воситасида со­
дир бўлади.
Ўсиш қисмининг юқорироғида экзодерма ҳужайрала- 
ридан сўрувчи тукчалар ривожланади. Тукчалар бир қават 
ҳужайралардан ташкил топган ва эластик хусусиятга эга. 
Уларнинг узунлиги 0,3—10 мм атрофида. Тукчалар туп- 
роқнинг қайси қатламида жойлашган илдизда юзага кел­
са, шу ердаги сув ва минерал тузларни фаол сўриб олиш
www.ziyouz.com kutubxonasi


учун хизмат қилади ва илдизнинг сўрувчи юзасини 5—К 
баравар, баъзи ўсимликларда эса 40 баравар ошишига са- 
бабчи бўлади. Тукчалар узоқяшамайди, улар 10—15 кунд; 
ҳаётчанлигини йўқотиб, келгуси баҳорда илдизнинг бошқ; 
жойидан янгитдан юзага келади.
Ўрта Осиёнинг чўл ва ярим чўлларида ўсувчи ўтчш 
ўсимликларнинг илдизларида эфемер (юнон. э ф е м е
р о с — бир кунли) умри қисқа тукчалар ҳосил бўлади. Ш; 
тукчалар баҳорда намгарчилик вақтида тупроқнинг юз: 
қисмидаги сув ва минерал тузларни сўриш учун хизма 
қилади. Тупрокда нам қуригандан сўнг эфемер тукчала! 
ҳам қурийди.
И л д и зн и н г р и в о ж л а н и ш и . 
Илдиз бошланғичи уруғд; 
жойлашган бўлади. Уруғ униб ўса бошлаганда дастлаС 
унинг илдизи пўстни ёриб ташқарига чиқади. Бир палла 
ли ўсимлик уруғидан бир неча илдиз, икки паллали ўсим 
лик уруғидан фақат битта илдиз чиқади ва тараққиётиш 
давом эттириб, асосий ёки ўқ илдизга айланади. Асосш 
илдиз билан поя ўртасидаги чегара и л д и з б ў й н и де( 
аталади. Поянинг илдиз бўйнидан биринчи муртак барг 
ларигача (уруғпаллаларгача) бўлган қисми гипокотил] 
(уруғпалланинг ости) деб аталади (45-расмга қаралсин) 
Ривожланиш хусусиятига қараб, асосий ёки ўқ илдиз в: 
қўшимча илдизлар тафовут этилади. Муртакдан ривож 
ланган илдиз асосий, поядан ёки бошқа органлардан ўси( 
чиққан илдиз қўшимча илдиз дейилади. Асосий ёки ў! 
илдиз тез ўсиб, озгина вақт ичида ён илдизлар ҳосил эта­
ди. Бир паллали ўсимликларнинг асосий илдизи кўп вақг 
ўтмай қурийди, ўрнига поя остидан қўшимча илдизлар ўси( 
чиқади. Ўсимликларнинг яхшироқ ўрнашиши ҳамда озиқ 
ланишига ёрдам беради ва илдиз системаси юзасини кат- 
талаштиради.

Download 8,53 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   132   133   134   135   136   137   138   139   ...   207




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish