Анатомияси ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим



Download 8,53 Mb.
Pdf ko'rish
bet151/207
Sana23.07.2022
Hajmi8,53 Mb.
#843010
1   ...   147   148   149   150   151   152   153   154   ...   207
Bog'liq
Botanika. O\'simliklar morfologiyasi va anatomiyasi (M.Ikromov va b.)

102
-р а е м .
Заъфар (Crocus)HHHr
тугунак пиёзи: 
1 —
 умумий
куриниши; 
2 , 3 —
 тугунакпиёзи.
www.ziyouz.com kutubxonasi


103
-расм.
К ў п й и л л и к ў с и м л и к л а р н и н г к а у д е к с и : 
1, 2 —
бўтакўз 
(C en tau rea scabiosa), (1 — гуллаган ўси м лик каудекси , 
2 —
қариган
ўсим ликда п ар ти к у л яц и ян и н г бо ш лан и ш и ); 
3 —
С ебарга (Trifolium
rn o n ta n u m ); 
4 —
ф е р у л а (F e r u la s o n g o r ic a ); 5 — л ю п и н (L u p in u s
polyphyllus); гп — гуллаган новда асоси; к — янгитдан ҳосил бўлган
куртаклар.
rosla, Sedum, Aloe, Yasteria, Agave) мисол бўлади. Улар­
нинг барглари ўз функцияси (фотосинтез)ни сақлаган 
ҳолда, сувни тўплайдиган кучли паренхимага эгадирлар.
Куртакнинг суккулент органга айланишини маданий 
карам ўсимлигида кўриш мумкин. Унинг учки куртаги 
кучли равишда катталашиб бош ўрайди. Барглари хлороп- 
ластларга деярли эга этдор, сув ва озиқ моддаларни кўплаб 
тўплайди. Қишлаб чиққандан сўнг (сунъий шароитда) ка-
www.ziyouz.com kutubxonasi


рамнинг ўша учки куртаги ўсади ва 
гул берувчи новдани ҳосил қилади, 
барглари нобуд бўлади.
Пояли суккулентларга кактуслар 
ва сутламадошлар оиласининг вакил- 
ларини мисол келтириш мумкин.
Бундай ўсимликларда поя шакли 
ўзгариб суккулент органга айланади.
Шунинг учун кўпинча барглар йўқо- 
либ кетади ёки метаморфозга учрай­
ди. Сувли поя икки хил вазифани ба­
жаришга мослашади, яъни ҳам сув­
ни ғам л ай д и , ҳам а с с и м и л я ц и я
жараёнини амалга оширади. Маса­
лан, қизил шўра (104-расм).
Ер устки новдаларнинг бошқа шакл 
ўзгаришлари. 
Ўсимликларда учрайди­
ган тиканлар келиб чиқишига кўра 
икки хил бўлиши мумкин. Кактус - 
ларнинг ва зирк дарахтининг тикан- 
лари баргнинг шакл ўзгаришларига 
киради (105-расм). Кўп ўсимликлар- 
нинг, масалан ёввойи олма ва нок- 
ларнинг, дўлана ва гледичиянинг 
тиканлари поянинг шакл ўзгаришидан ҳосил бўлган. Ҳар 
қандай ти кан л ар н и н г ҳосил бўлиш ига асосий сабаб 
намликнинг бутунлай ёки қисман етишмаслигидадир. Бун­
дан ташқари улар ҳимоя вазифасини ҳам бажаради.
Баъзи ўсимликларнинг пояси ёки бутун новдаси мета­
морфозга учраб баргсимон тузилишга эга бўлган филлок- 
ладий ёки кладодийга (юн. филлон — барг; кладос — шох­
ча) айланади. Буларга мисол кдлиб иглица (Ruscus) тур- 
кумини олиш мумкин (106-расм). Уларнинг новдасидаги 
тикан — шакли ўзгарган баргдир. Унинг ранги яшил бўлиб 
фотосинтез шу ерда содир бўлади. Унинг устида гуллар 
шаклланади. Одатдаги баргларда бу ҳол ҳеч қачон учра- 
майди. Ўзининг ҳақиқий барглари эса энг учки қисмида 
тикан ёки тангачага айланган бўлади.
Илашиб ўсувчи ўсимликларда уларнинг барги ёки по­
яси гажакларга айланиши мумкин. Бундай ўсимликлар-
www.ziyouz.com kutubxonasi



Download 8,53 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   147   148   149   150   151   152   153   154   ...   207




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish