Anatomiya odam tanasining shakli, tuzilishi, uning funktsiyalarini va


-§ Odam embrionining rivojlanishi



Download 3,64 Mb.
Pdf ko'rish
bet14/245
Sana24.01.2022
Hajmi3,64 Mb.
#407495
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   245
Bog'liq
odam anatomiyasi va fiziologiyasi

5-§ Odam embrionining rivojlanishi 
Odam  embrionining  rivojlanishini  embriologiya  fani  o’rganadi.  Erkak 
organizmidagi  jinsiy  bezlarda  urug’  xujayralar  -  spermatozoidlar,  ayol  jinsiy 
bezlarida  esa  tuxum  xujayralar  etiladi.  Urug’  xujayra  bilan  tuxum  xujayra  ham 
boshqa  hujayralarga  o’xshash  protoplazma  va  yadrodan  tuzilgan.  Jinsiy 
hujayralarda  23  ta  xromosoma  mavjud.Tuxum  hujayra  rivojlanish  davrida 
murakkab o’zgarishlarga uchraydi. Tuxum hujayra urug’ hujayraga nisbatan  katta. 
Urug’ hujayra - spermatozoid mayda va harakatchan bo’lib, uning boshi, bo’yni va 
dumi  bor.  U  bachadon  nayidagi  tuxum  hujayrani  urug’lantiradi.  Natijada,  ikkita 
hujayraning  qo’shilishidan  46  xromosomali  yagona  xujayra  hosil  bo’ladi.  Bu 
yangi xujayrada ota - onadagi barcha irsiy omillar saqlanadi. 
Urug’langan tuxum xujayra
 zigota
 deyiladi. Uning dastlab  2 ga, 4, 8, 16, 32 
va  undan  ziyod  geometrik  bo’linishidan  ko’p  hujayrali  shar  -
  blastomer
  hosil 
bo’ladi.  Tuxum  xujayra  teng  bo’linmaydi.  Shuning  uchun  blastomerning  bir 
pallasida  tuxum  sarig’i  ko’proq  tushgan  yirik  xujayralar,  ikkinchi  pallasida  esa 
maydaroq xujayralar yig’iladi. 
Embrion  rivojlanishining  ikkinchi  - 
blastula
  davrida  embrion  devorini  hosil 
qilib  turgan  ba`zi  xujayralar  juda  tez  ko’payib,  tuguncha  shaklida  to’planadi  va 
asta-sekin blastula bo’shlig’iga cho’kadi. Natijada
 embrioblast,
 ya`ni qo’sh qavatli 
tovoqsimon  davr  boshlanadi.  Embrioblastdan
  gastrula
  yuzaga  keladi.  Bu  davrda 
embriondan birlamchi ichak bo’shlig’i va uning old tomonida tashqariga ochilgan 
og’iz paydo bo’ladi. 
Embrioblastlarning  ikkinchi  qismi  ajralib,  blastotselga  tushib  ko’payadi  va 
mezoderma  hosil  qiladi,  ya`ni  mezoderma  ektodermadan  hosil  bo’lgan  birlamchi 


23 
 
 
ichak  xisobiga  yuzaga  keladi.  Bu  davrda  tashqi  -  ektoderma,  ichki  -  endoderma, 
o’rta - mezoderma embrion qavatlari paydo bo’ladi. 
Organizmdagi barcha organlar ana shu ektoderma (nervlar, teri), mezoderma 
(suyaklar,  muskullar,  tomirlar  va  boshqalar)  va  endodermadan  (ichki  organlar) 
rivojlanadi. 

Download 3,64 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   245




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish