Anatomiya 2014. indd

Yurak tonlari. Yurakning ishi vaqtida fonendoskop bilan eshi-

tiladigan tovushlar paydo bo‘lib, ularni yurak tonlari deyiladi. 

Yurak ning ikki toni: I ton yoki sistolik ton va II diastolik ton 

farq lanadi. Birinchi ton nisbatan past, bo‘g‘iq va uzoq, ikkinchi 

ton qisqa va nisbatan yuqori. Sistolik ton qorinchalar sistolasi 

boshlanishida paydo bo‘lib: 1) yopilayotgan bo‘lmacha va qorin-

chalar orasidagi qopqoq larning tebranishi; 2) qisqarayotgan qo-

rinchalar mushagini tebranishi; 3) taranglashgan pay ipchalarning 

tebranishidan hosil bo‘ladi. Diastolik ton diastolani boshlanishi-

da, aorta va o‘pka poyasini yarim oysimon qopqoqlarini yopilgan 

vaqt da paydo bo‘ladi. 

---

363

Ko‘krak devorida yurak tonlari aniq eshitiladigan nuqtalar 

bor. Ikki tabaqali yoki mitral qopqoq toni yurak uchi sohasida, 

chap beshinchi qovurg‘a oralig‘ida o‘rta o‘mrov chizig‘idan 1,0–

1,5 sm ich kariroqda eshitiladi. Aorta qopqog‘i o‘ng ikkinchi qo-

vurg‘a oralig‘ida, to‘sh suyagi chekkasida eshitilsa, o‘pka poyasi 

chap ikkinchi qovurg‘a oralig‘ida, to‘sh suyagi chekkasida eshi-

tiladi. Uch tabaqali qopqoq to‘rtinchi o‘ng qovurg‘a tog‘ayining 

to‘sh suyagiga birikkan joyda eshitiladi.