Anatomiya 2014. indd

Yallig‘lanish jarayonlarini ifodalash

Yallig‘lanish jarayonini ifodalovchi atamalarni, yallig‘la-

nish mav jud bo‘lgan a’zoning lotincha yoki grekcha nomiga «it» 

qo‘shimchasini qo‘shib tuzish qabul qilingan. Masalan, plevraning 

yallig‘lanishi – plev rit, buyrakning yallig‘lanishi – nefrit, chuval-

changsimon o‘sim taning yallig‘lanishi – appendisit va hokazo.

Organizmning tashqi qavati yallig‘langanda, uning yallig‘lani-

shini ifodalovchi terminga «peri» yuklamasi, a’zoni o‘rab olgan bi-

riktiruvchi to‘qimaga yallig‘langanda «para» yuklamasi qo‘shiladi. 

Chunonchi, taloq kapsulasining yallig‘lanishida perisplenit, buyrak 

atrofidagi kletchatkaning yallig‘lanishida – paranefrit haqida gap 

boradi.

Ba’zi a’zolarning yallig‘lanishi maxsus nomga ega. Masalan, 

tomoq ning yallig‘lanishi – angina, o‘pkaning yallig‘lanishi – 

pnevmoniya. Organizm bo‘shliqlarining yallig‘lanib, ularda yi-

ring to‘planishi empiema, soch follikulasining atrofidagi moy 

bezi bilan birga yallig‘lanishi – furunkul, chipqon deb, furu-

nkullarning bir-biriga qo‘shilib ketgan guruhi – karbunkul deb 

ataladi. Kletchatkaning yiringli diffuz yallig‘lanishi flegmona, 

yiring li chegaralangan bo‘shliq hosil bo‘lishi – abssess, fasod 

modda deb yuritiladi.

Turli xil sifatlar yallig‘lanish xarakteri yoki patogenizini aniq-

---

47

lash ga yordam beradi. Masalan, yiringli nefrit, ekssudatsiv plev-

rit, kazeoz pnev moniya, metastatik abssess, sil meningiti, gipo-

statik pnev moniya va hokazo.