Anatomiya 2014. indd

O‘t pufagi

O‘t pufagi (vesica fellae) o‘t to‘planadigan a’zo. U jigarning 

visseral yuzasidagi o‘z nomidagi chuqurchada joylashib noksimon 

shaklga ega. O‘t pufagining hajmi 50–60 sm

3

. O‘t pufagida uch 

qism: tubi, tanasi va bo‘yni tafovut qilinadi. Uning kengaygan 

uchi o‘t pufagining tubi

 jigarning oldingi qirrasidan biroz chiqib 

turadi. O‘t pufagining tubi orqa tomonga uning katta qismi tana-

siga o‘tadi. Tanasi jigar darvozasi tomon yo‘nalib o‘t pufagining 

toraygan bo‘ynini

 hosil qiladi. O‘t pufagi bo‘yni uzunligi 3,5 sm 

bo‘lgan pufak yo‘liga

 davom etadi. Uning devori quyidagi qavat-

lardan iborat: ichki shilliq pardasida burmalar bo‘ladi. O‘t pufa-

gi bo‘yni va nayi sohasida spiralsimon burmalar

 hosil qiladi. Mu-

shak pardasi halqali va biroz qiyshiq yo‘nalgan shilliq mushak to-

lalaridan iborat. Uning ustida yupqa seroz parda osti asosi bor. 

Seroz pardasi

 uning erkin turgan yuzasini qoplaydi. Seroz parda 

yo‘q sohalar adventitsial parda bilan qoplangan.

Jigarning umumiy o‘t yo‘li pufak yo‘li bilan qo‘shilishidan 

hosil bo‘lgan uzunligi 7 sm atrofida bo‘lgan umumiy o‘t yo‘li 

jigar, o‘n ikki barmoq ichak boylami varaqlari o‘rtasida umu-

miy jigar arteriyasi va darvoza venasi bilan birga yotadi. U past-

ga tomon yo‘nalib, o‘n ikki barmoq ichakning tushuvchi qismi-

dagi o‘n ikki barmoq ichakning katta so‘rg‘ichiga oshqozon osti 

bezi nayi bilan qo‘shilib, umumiy nay hosil qilgan holda ochila-

di. Bularning qo‘shilgan yerida jigar-oshqozon osti kengaymasi, 

quyish joyida esa kengaymaning qisuvchi mushagi hosil bo‘ladi. 

Umumiy o‘t yo‘lida oshqozon osti bezi nayi bilan qo‘shilishi-

---

236

dan oldin umumiy o‘t yo‘lini qisuvchi mushagi bor. U jigar va 

o‘t pufagidan kelayotgan o‘tni o‘n ikki barmoq ichakka o‘tishini 

boshqarib turadi. Bu qisqich yopiq vaqtda o‘t o‘t yo‘lidan pufak 

nayi orqali o‘t pufagiga yig‘iladi. Ichak bo‘shlig‘iga ovqat o‘t gan 

vaqtda qisqich ochilib o‘t ichakka o‘tadi.