Anatomiya 2014. indd

O‘SMALAR HAQIDA UMUMIY MA’LUMOTLAR

O‘smalar, blastomalar, yangi hosil bo‘lgan tuzilmalar – bir 

patologik jarayonning, o‘smali deb ataluvchi kasallikning sino-

nimlaridir. O‘smalar odamning ko‘p uchraydigan kasalliklaridan 

biri. O‘lim ning sabablari orasida xavfli o‘smalar deb ataluvchi 

o‘smalar birinchi o‘rinlardan birida turadi. Bu birinchi navbatda 

xavfli o‘smalarning eng ko‘p uchraydigan shakli – «rak«ka taal-

luqlidir. Patologoanatomik tajriba hozir shuni ko‘rsatadiki, 40 

dan yuqori yoshda vafot etgan har 6–7 odamdan birining o‘limi-

ga xavfli o‘sma sabab bo‘lar ekan.

O‘sma to‘qimaning asosan mahalliy o‘sib ketishi bilan ifo-

dalanuv chi patologik jarayondir. O‘smalar, odatda, moslashish va 

himoya reaksiyalari sifatida rivojlanadigan patologik jarayonlar-

dan farq qiladi. O‘smalar hech qachon na moslashish, na himoya 

mohiyatiga ega bo‘lmaydi.

«O‘sma» tushunchasining qisqa va to‘liq ta’rifini berish ju-

da qiyin. Taxminan uni shunday ta’riflash mumkin: o‘sma – bu 

organizm bilan buzilgan munosabatlar sharoitida va atipik bo‘lib 

qolgan hujayralardan tashkil topgan to‘qimaning patologik o‘sib 

ketishidir. O‘smani keltirib chiqaradigan moddalar kanserogen 

moddalar deb ataladi. Ularga neft mah sulotlari: asfalt, benzin, 

kerosin, smola, sham, radiatsiya, rentgen nurlari, tutun va bosh-

qalar kiradi. 

O‘smalarning xususiyatlari, etiologiyasi, patogenezi, profilak-

tikasi va davosini maxsus fan – onkologiya o‘rganadi.