Anatomiya 2014. indd

 joylashgan. Frontal sath-

da peshona suyagining pallasi bilan tepa suyaklari o‘rtasida esa 

tojsimon chok

 o‘tsa, tepa suyaklari bilan ensa suyagining palla-

si o‘rtasida lambdasimon chok

  yotadi. Kalla qopqog‘ining ikki 

yon yuzasida tepa suyagining tangasimon chekkasi bilan chak-

ka suyagi pallasi o‘rtasida tangasimon chok

 bor. Kalla gumbazi-

ning oldingi qismida qosh usti yoyi, qanshar va peshona do‘ngligi 

joylashgan. Kalla gumbazining yuqorigi lateral tomonlarida tepa 

suyagining do‘ngligi, uning ostida ravoq shaklida yo‘nalgan ustki 

chakka chizig‘i o‘tadi. Undan pastda yaxshi bilingan pastki chak-

ka chizig‘i o‘tadi.

Kallaning miya qismi suyaklarining ichki yuzasi bosh miyaga 

qaragan bo‘lib, uni miya yuzasi deyiladi. Unda bosh miya relyefi-

---

134

ga mos bo‘lgan miya pushtalaining izlari, arteriya va vena egatlari 

bor. Alohida suyaklarning miya yuzasida miya qattiq pardasining 

sinuslari va diploik venalar boshning tashqi venalari bilan bog‘la-

nadigan vena teshiklari bor.

Kalla asosida ham tashqi va ichki yuza tafovut qilinadi. Kal-

la asosining ichki yuzasi (72-rasm) bosh miyaning pastki yuzasi 

relyefiga mos tekis bo‘lmagan yuzaga ega. U uchta: oldingi, o‘rta 

va orqa kalla chuqurchasiga bo‘linadi.

Oldingi kalla chuqurchasi

 peshona suyagining ko‘z kosasi qis-

mi, ponasimon suyakning kichik qanotlari va g‘alvirsimon suyak-

ning g‘alvirsimon plastinkasidan hosil bo‘lgan.

Bu chuqurchada miya izlarining bo‘rtmalari va barmoqsimon 

botmalar, xo‘roz toji, ko‘r teshik, peshona qirrasi va hidlov nervi 

ipchalari o‘tadigan g‘alvirsimon teshikchalar bor.

O‘rta kalla chuqurchasi nisbatan chuqur. Uni ponasimon 

suyak tanasi va katta qanotlari, chakka suyagi piramidasining ol-

dingi yuzasi va pallasi hosil qiladi. Unda turk egari, gipofiz chu-

qurchasi, ko‘ruv nervi kesishmasining oldingi egati, ko‘ruv nervi 

kanali, uyqu arteriyasining egati, ko‘z kosasining yuqori yorig‘i,