Anatomiya 2014. indd

OLIY NERV FAOLIYATI

Oliy nerv faoliyati deb, nerv tizimining organizmning tash-

qi muhit bilan o‘zaro munosabatlarini yuzaga chiqarishga qara-

tilgan faoliyatiga aytiladi. Oliy nerv faoliyati reflektor faoliyat-

dir. Bu fao liyat organizmning tashqi muhit o‘zgarishlariga mos-

lashishini ta’minlaydi.

Shartsiz reflekslar

 tug‘ma bo‘lib, ularga emish, yutish, so‘lak aj-

ra tish, yo‘talish, aksa urish va boshqalar kiradi. Bularning reflek-

tor yoy lari bola tug‘ilishi davrida tayyor bo‘ladi. Shartsiz reflekslar 

doimiy, irsiy reaksiyalar bo‘lib, biologik ahamiyatga ega ta’sirotlar-

ga javoban hosil bo‘ladi.

Shartsiz reflekslar sodda: og‘iz bo‘shlig‘i retseptorlarining 

ta’ sirlanishiga so‘lak ajralishi va murakkab: ovqatlanish, himoya-

lanish, jin siy va boshqalarni instinktlar ham deb ataladi. Bu fao-

liyatlar organizmni deyarli o‘zgarmaydigan sharoitlarda mos-

lashishini ta’min laydi. Ammo doimo o‘zgaruvchan tashqi muhit 

sharoitlariga mosla shish uchun shartsiz reflekslar va instinktlar-

ning o‘zi kifoya qilmaydi.

---

459