Anatomiya 2014. indd

Refleksning retseptiv maydoni

. Har bir refleksni faqat ma’lum 

re tseptiv maydondan chaqirish mumkin. Ta’sirlanganda refleks 

chaqi riladigan anatomik soha, refleksning retseptiv maydoni 

deyiladi. Masalan qorachiqni toraytiruvchi refleks to‘r parda-

ga yorug‘lik tushganda, tizza ref leksi – payga tizza qopqog‘idan 

pastroqqa yengil urganda chaqiriladi.

Nerv markazi

. Har bir refleks MNTda uni chaqirish uchun 

kerak ma’lum bir sohaga ega. Bu soha buzilganida refleks yo‘qo-

ladi. Refleksni aniq boshqarish uchun, albatta, MNTning oliy 

qismi bosh miya po‘stlog‘ining ishtiroki zarur. Nerv faoliyatining 

to‘liq ligi MNT bir butun bo‘lganidagina saqlanadi. Nerv mar-

kazi deb MNT ning ma’lum sohalarida joylashgan, refleksni ho-

sil qilish va uni boshqarish uchun kerak nerv hujayralari to‘pla-

miga aytiladi. Agar hayvonda bosh miya yarimshari po‘stlog‘ini 

olib tashlasa, nafas olish saqlanadi, chunki birlamchi nafas mar-

kazi uzunchoq miyada joy lashgan. Ammo ish vaqtida o‘pka ven-

tilatsiyasi organizmni kislorodga bo‘lgan talabiga mos kelmaydi, 

---

417

chunki nafas markazini nozik boshqarish uchun miya so‘g‘onigi-

na emas, balki yarimsharlar po‘stlog‘i ham zarur.