Anatomiya 2014. indd

Tomirlarda qon harakati tezligi

Arteriya, kapillyarlar va venalar o‘zaro bog‘langan tomirlar 

bo‘lib, ularda qon beto‘xtov oqadi. Odamda, qonning mo‘tadil ay-

lanishida, yurakka kelayotgan qon miqdori, undan chiqayotgan 

---

394

qon miqdoriga teng. Ammo qon oqishining tezligi aorta, kapillyar 

va venalarda bir xil emas. Qon aortada katta tezlik – 0,5 m/s bilan 

oqsa, kapillyarlarda juda sekin – 0,5 mm/s tezlikda oqadi. Yirik 

venalarda qon tezligi 0,25 mm/s ni tash kil qiladi. Qon oqishi tez-

ligining turli tomirlardagi bunday farqi, ular ning turli sohalardagi 

umumiy ke simining kengligini bir xil emasligi bilan bog‘liq. Tomir-

lar tizimining eng tor qismi aorta. Kapillyarlar bo‘shlig‘ining umu-

miy miqdori aortanikidan 600–800 marta katta. Yurakka yaqin-

lashgani sari venalar boshlig‘ning umumiy miqdori kamaya bora-

di. Venalar bo‘shlig‘ining umumiy miqdori arteriyalarga nisbatan 2 

marta katta, shuning uchun venalarda qonning tezligi arteriyalarga 

nisbatan 2 marta kam.