Anatomiya 2014. indd

Energiya almashinuvi

Oqsil, yog‘ va uglevodlarning dissimilyatsiya jarayonida orga-

nizm ning yashashi uchun kerak bo‘lgan energiya ajraladi. Bun-

da murakkab organik birikmalarning potensial energiyasi kinetik 

energiyaning issiq lik va mexanik turlariga aylanadi. Moddalarning 

parchalanishi kislorod vositasida oksidlanish yo‘li bilan ketadi. 

Oksidlangan vaqt da organizm da 1 g yog‘dan 9,3 kkal issiqlik; 1  g 

uglevoddan 4,1 kkal; 1 g oqsildan 4,1 kkal ener giya ajraladi. Orga-

nizmda 1 g moddani oksidlanganda hosil bo‘lgan issiq lik, yonish 

issiqligi deyiladi. Ajralgan energiyaning bir qismi charchagan hu-

jayra va to‘qimalarni tiklanishiga va yangi hujayra va to‘qimalarni 

qurilishiga ishlatil sa; boshqa qismi a’zolar va to‘qimalarni faoliyat 

jarayonida (mushak larning qisqarishi, nerv impulslarini o‘tkazish 

va bosh qalar) ishlatiladi. Kumyoviy energiyani katta qismi issiqlik-

ka aylanib, tananing doimiy haroratini saqlab turadi.

---

303