Anatomiya 2014. indd

54-rasm. Butun chanoq:

1–qirralar orasidagi masofa; 2–o‘tkir 

o‘simtalar orasidagi masofa; 3–ko‘st-

lar orasidagi masofa; 4, 6–qiyshiq 

diametri; 5–to‘g‘ri konyugata.

---

108

tomon dan yonbosh suyagi qanotlaridan hosil bo‘ladi. Katta cha-

noq qorin bo‘shig‘lining pastki qismini hosil qiladi. Kichik cha-

noqni orqa tomondan dumg‘aza suyagining chanoq yuzasi va dum 

suyagining oldingi yuzasi, old tomondan qov suyagining yuqorigi 

va pastki shoxlari va qov sim fizi, yon tomondan esa chanoq suya-

gining quymich kosachasi qismlari, quymich su ya gi dumg‘aza-

quymich do‘mbo g‘i va dum g‘aza-o‘tkir qirrali o‘simta boy lam lari 

hosil qiladi.

Kichik chanoq past ga tomon toraygan suyak kanaldan iborat. 

Uning ustki aperturasi kirish qismi bo‘lib, che ga ralov chi chiziq bi-

lan chegaralangan. Kichik chanoq dan chiqish uning pastki aper-

turasi orqa tomondan dum suyagi, yon tomondan dumg‘aza-quy-

mich do‘mbog‘i boylami, quymich do‘nglig‘i, quymich suyagi 

shoxi, qov suyagining pastki shoxi, old tomondan qov simfizi bi-

lan chegaralangan. Bu yerda joylashgan yopqich teshik fibroz par-

da bilan yopilgan.

Kichik chanoqda qovuq, to‘g‘ri ichak va ichki jinsiy a’zolar 

joy la shadi. Katta odam chanog‘ining tuzilishida jinsiy tafovut-

lar yaxshi bilinadi. Ayollarning chanog‘i erkaklarnikiga qaragan-

da keng va past, yonbosh suyagi qanotlari yon tomonga yoyilgan 

bo‘ladi. Kichik chanoqqa kirish yumaloq shaklda bo‘lib, ayollar-

da dumg‘aza keng va qisqa bo‘ladi. Qov suyagi shoxlari o‘rtasida-

gi burchak (qov ravog‘i) ayollarda 90° bo‘lsa, erkaklarda 70–75° 

dir. Akusherlik amaliyotida katta va kichik chanoqning o‘lchamla-

ri qo‘llaniladi.

Katta chanoq o‘lchamlari:

1. Ikkita yonbosh suyagining oldingi ustki o‘tkir o‘siqlari orasi-

dagi (o‘tkir o‘simtalar orasidagi) masofa (distantia interspinosa)

 

– 

25–27 sm.

2. Yonbosh suyagi qirrasining eng chekka nuqtalari orasidagi 

(qirralar orasidagi) masofa (distantia intercristalis)

 

– 28–30 sm. 

3. Ikkita katta ko‘st o‘rtasidagi (ko‘stlar o‘rtasidagi) masofa (dis-

tantia intertrochanterica) – 30–32 sm. Bu o‘lchamlar erkaklarda 

2–3 sm kam bo‘ladi.

Kichik chanoqning o‘lchamlari quyidagicha bo‘ladi:

1. Tashqi konyugata – qov simfizining ustki chekasidan ko‘taril-

gan joygacha – 12 sm.

2. Diagonal konyugata – ko‘tarilgan joydan qov simfizini pastki 

chek kasigacha – 12,5–13 sm.

---

109

3. Kichik chanoqqa kirishning to‘g‘ri o‘lchami – chin yoki gi-

nekologik konyugata – 11 sm. Bu ko‘tarilgan joydan qov simfizini 

orqasiga cha bo‘lgan masofa. Uni diagonal konyugatadan 2 sm olib 

tashlash bilan aniqlanadi.

4. Kichik chanoqqa kirishning ko‘ndalang diametri –