Anatomiya 2014. indd

So‘lak bezlari

So‘lak bezlari

. Og‘iz bo‘shlig‘i bezlariga naychalari og‘iz bo‘sh-

lig‘iga ochiladigan katta va kichik so‘lak bezlari kiradi (108-rasm). 

Kichik so‘lak bezlari og‘iz bo‘shlig‘i shilliq pardasida yoki shilliq 

osti asosida joylashib, kattaligi 1–5 mm bo‘ladi. Joylashgan joyi-

ga qarab lab bezlari,

 

lunj bezlari,

 

tanglay bezlari

 

va til bezlari

 

ta-

fovut qilinadi.

Ishlab chiqargan suyuqligi tarkibiga qarab seroz bezlar (til bez-

lari), shilliq bezlari (tanglay bezlari), aralash bezlar (lab, lunj bez-

lari) tafovut qilinadi.

Mayda so‘lak bezlardan tashqari og‘iz bo‘shlig‘iga uch juft 

katta so‘ lak bezlari: quloq oldi, pastki jag‘ osti va til osti bezlari-

ning naylari ham ochiladi.

Quloq oldi bezi

 

seroz suyuqlik ishlab chiqaravchi bez bo‘lib, 

og‘ir  ligi 20–30 g. U eng katta so‘lak bezi hisoblanib, no to‘g‘ri 

shaklga ega. Qu  loq oldi bezi quloq sup rasini oldida va pasti-

da, pastki jag‘ suyagi shoxining tash qi yuzasida joylashib, qis-

man chaynov mushagini yopib turadi. Yuqorida bez yonoq ra-

vog‘igacha borsa, pastda pastki jag‘ burchagigacha tushadi. Or-

qa tomondan to‘sh-o‘mrov-so‘rg‘ichsimon mushak va so‘rg‘ich-

simon o‘simtagacha y etib boradi. U tuzilishi jihatidan murakkab 

alveolyar bez bo‘lib, tashqi tomondan biriktiruvchi to‘qimali kap-

sula bilan o‘ralgan. Uning tolalari bezni bo‘lakchalarga ajratadi. 

Har bir bo‘lakni alohida naychasi bo‘ladi. Bez bo‘lakchalari nay-

chalari qo‘shilishidan hosil bo‘lgan quloq oldi bezining 5–6 sm 

uzun likdagi nayi bezning oldingi chekkasidan chiqadi. U chaynov 

mushagining ustidan yonoq ravog‘idan 1–2 sm pastroqda yo‘na-

lib, lunj mushagini teshib o‘tadi va ustki 

jag‘ning ikkinchi katta oziq tishi sohasi-

ga ochiladi.