Amonboyev mahammadsidik bozor infratuzilmasi

Tashqi savdo 
I k
balansi 
1 
,
tovar operatsiyalari b o‘yicha pul tushumi va
to‘lovlarini qamrab oladi
1 1
T3
JD
xizmatlar (pochta, muhandislik, sug‘urta va b.) b o‘yicha tushum va
to‘lovlar
|l
diplomatik xizmatlami moliyalashtirish, xorijiy sayyohlik, pul
o‘tkazmalari, pensiyalar va boshqalar bo‘yicha hisob-kitoblar
1
kapitalning harakati va kreditlar (investitsiyalar, omonatlar, foizlar,
foyda va b.) bilan bogliq pul oqimlari
5.4.4-rasm. Mamlakat to‘lov va savdo balanslarining
asosiy mazmuni34.
34 
0 ‘zbekiston 
Respublikasi 
Prezidenti 
I.A.Karimovning 
2 0 1 0 - 
yilda
mamlakatimizni ijtim oiy-iqtisodiy rivojlantirish yakunlari va 2011- yilga m oija lla n g a n
eng muhim ustuvor y o ‘nalishlarga bagMshlangan 0 ‘zbekiston Respublikasi Vazirlar
Mahkamasining majlisidagi “Barcha reja va dasturlarimiz Vatanimiz taraqqiyotini
yuksaltirish, xalqim iz farovonligini oshirishga xizmat qiladi” mavzusidagi m a’ruzasini
o ‘rganish bo‘yicha 0 ‘quv-uslubiy majmua. - Toshkent: Iqtisodiyot. - 2011. - 375 bet.
150

---

Ijobiy saldoga ega to ‘lov-savdo balanslari (xorijiy 
davlatlardan keladigan pul tushumlari miqdori ularga toManadigan 
pul toMovlari miqdoridan ko‘p boMgan holat) aktiv, manfiy saldo 
(pul toMovlari pul tushumlaridan ko‘p boMgan holat) esa passiv 
balans deb ataladi. Dunyodagi har bir mamlakat aktiv balansga 
ega boMishga intiladi, chunki manfiy saldo davlatning oltin-valyuta 
zaxirasi yoki davlat qarzi hisobidan qoplanadi.
Mamlakatimizda tashqi iqtisodiy faoliyatni kuchaytirish 
borasida amalga oshirilgan keng koMamli chora-tadbirlar natijasida
2010- yilda tashqi savdo va toMov balanslari ham sezilarli darajada 
mustahkamlandi.
Bugungi kunga qadar davom etayotgan jahon moliyaviy- 
iqtisodiy inqirozi sharoitida eksportning umumiy hajmi 10,8 foiz, 
tashqi savdo balansining ijobiy saldosi esa 1,8 barobar oshdi va 4 
milliard 200 million dollami tashkil etdi. Mamlakatimizning oltin- 
valyuta zaxirasi ham shunga muvofiq ravishda ko‘paydi.
2010- 
yilda mamlakatimiz iqtisodiyotining yuqori barqaror 
o ‘sish sur’atlari va makroiqtisodiy ko‘rsatkichlarning ana shu 
tahlili shuni ko‘rsatadiki, jahonda moliyaviy-iqtisodiy inqiroz 
hamon o ‘z ta ’sirini ko‘rsatib, aksariyat mamlakatlar milliy ishlab 
chiqarish hajmi va o ‘sish sur’atlarining pasayishiga olib kelayotgan 
bir sharoitda 0 ‘zbekistonda taraqqiyotning milliy modeli va izchil 
samarali iqtisodiy siyosatni amalga oshirish asosida salmoqli 
natijalarga erishilmoqda.
So‘nggi yillarda kichik biznes va xususiy tadbirkorlik 
sohasiga davlat tomonidan katta e’tibor berilishi hamda qoMlab- 
quwatlanishi 
natijasida 
uning 
mamlakatimiz 
yalpi 
ichki 
mahsulotidagi ulushi yildan yilga ortib bormoqda. Xususan, 2000- 
yilda yalpi ichki mahsulotning qariyb 31 foizi iqtisodiyotning faol 
rivojlanib borayotgan ushbu sektori ulushiga to‘g ‘ri kelgan boMsa,
2008- yilda bu ko‘rsatkich 48,2 foizni, 2009- yilda 50,1 foizni,
2010- yilda esa 52,5 foizni tashkil etdi yoki 2000- yilga nisbatan 
21,5 foizga o‘sdi(5.4.5-rasm).
151

---

2000 
2001 
2002 
2003 
2004 
2005 
2006 
2007 
2008 
2009 
2010