Amirqulov ozodbekning

Uchinchi analitik guruh kationlari umumiy tavsifi

Uchinchi guruh kationlariga Al3+, Cr2+, Zn2+, Fe2+, Fe3+, Co2+, Ni2+, Mn2+ ionlari kiradi. Bu guruh kationlari birinchi va ikkinchi analitik guruh kationlaridan 14 tegishli sulfidlarining suvda erimasligi bilan farq qiladi. Lekin ularning sulfidlari suyultirilgan kislotalarda eriydi. Ularning to’rtinchi va beshinchi guruh kationlaridan farqi ham shunda. Uchinchi guruh kationlari bilan ishlanganda, ularning tuzlarining gidrolizi, gidroksidlarining amfoterligi, oksidlanish darajasining o’zgarishi kabi kimyoviy o’zgarishlarga duch kelish mumkin. Uchinchi guruh kationlari рН = 9,8 bo’lganda ammoniyli bufer aralashma ishtirokida, t0С =60–700С guruh reagenti (NH4)2S ta’sirida cho’ktiriladi. Guruh kationlarining ko’pchiligi sulfidlar – Fe2S3, FeS, MnS, CoS, NiS, ZnS holida, alyuminiy va hrom ionlari gidroksidlar – Al(OH)3, Cr(OH)3 ko’rinishida cho’kadi. CHunki (NH4)2S gidrolizlanishi natijasida hosil bo’ladigan ONionlari kontsentratsiyasi 3     ЭКAl OH3 3 Al OH   3    , ЭКCr OH3 3 Cr OH   bo’lishi uchun etarli. Ana shuning uchun Al(OH)3 va Cr(OH)3 cho’kmalari hosil bo’ladi. Masalan:

(NH4)2S + 2H2O = H2S + 2NH4OH Al(OH)3 + 6NH4Cl + 3H2SAlCl3 + 3NH4OH = 2Al(OH)3 + 6NH4Cl + 3H2S2AlCl3 + 3(NH4)2S + 6H2O = Bu hosil bo’lgan gidroksidlar ham asos, ham kislota hossasiga ega bo’lib, amfoter moddalar deyiladi.

Al(OH)3 + 3HCl = AlCl3 + 3H2O Al(OH)3 + NaOH = NaAlO2+ 2H2O ularni bu хossasidan foydalanib kationlarni bir-biridan ajratish mumkin. Uchinchi guruh kationlari uchun muhim bir хossa - oksidlanish darajalarining o’zgarishi, ularning bu хossalaridan foydalanib ham ayrim kationlarni ochish mumkin. Masalan: 2MnSO4+5NaBiO3+16HNO3=2HMnO4+5NaNO3+5Bi(NO3)3+2Na2SO4+ + H2O 5еMn+2 Mn+7 | 5 | 2 oksidlanish 2Bi+5 Bi+3 | 2 | 5 qaytarilish 15 2Mn2+ + 5NaBiO3 + 14H + = 2MnO4 - +5Bi3+ + 5Na+ + 7H2O Kompleks birikmalarning hosil bo’lish reaktsiyalaridan, uchinchi guruh kationlari uchun sezgir va hususiy reaktsiyalar sifatida foydalanish mumkin. Masalan: Fe2+ ionini turnbul ko’ki Fe3[Fe(CN)6]2, Fe3+ ionini berlin lazuri Fe4[Fe(CN)6]3 kompleks tuzlari ko’rinishida aniqlanadi. Uchinchi guruh kationlari aralashmasini analizida ayrim reaktsiyalarga halal beruvchi ionlarni niqoblashda (kompleks birikmalar mavzusiga qarang) foydalaniladi.