Amir Temurning Odob-Axloq To’g’risidagi O’gitlari

Tosh urib sindirsa oltin kosani,
Toshning qadri oshmagay, oltin bahosi tushmagay.
Javob xatining zalvori shunchalik ediki, uni Tojikistonning o`sha paytdagi rahbari bo`lgan Rasulovga yetkazadilar. U kishi Markaziy qo`mita byurosi nomidan "Sadoi Sharq" jurnali va har ikki tanqidchining beadab maqolasi uchun Sharof Rashidovga uzr aytgani xabari keladi.
Alixonto`ra Sog`uniy Sohibqiron Amir Temur nomini nihoyatda ulug` hurmat-ehtirom bilan tilga oladi: "... bu jahon qahramoni, islom olamining ulug` qo`mondoni, butkul turk ulusining faxrlanarlik buyuk sultoni, Qur`ondagi "Allohga va uning payg`ambari Muhammadga va ham o`zlaringdan bo`lgan podshohlarga itoat qilinglar", degan Alloh hukmicha, Turkiston va boshqa bo`ysung`an mamlakatlarga haqiqiy sha`riy va qonuniy podshoh ekanligi shak-shubhasizdir". Alixonto`ra Sog`uniy Amir Temur qo`llanmasini zo`r hurmat va ehtiros bilan tarjima qilar ekan, asarni aytib turib ko`chirtirish jarayonida Temurning hayratomuz fikr va iboralaridan ta`sirlanib, goho sukut saqlar, goho ho`ng-ho`ng yig`lashlari atrofdagilarga ta`sir qilmay qolmasdi.
Boshqa bir safar Alixonto`ra Amir Temurning o`z askarlarini Kaspiy dengizi sohilida safga tizib, u boshidan bu boshiga otliq ertadan kech peshingacha yurib o`tganini hikoya qilar ekan, Sohibqiron sarkardalari to`pida hazrat Sog`uniy ham bo`lgandek, jonli tasavvur uyg`otgan edi. Bularning barisi Sog`uniyning buyuk Sohibqiron shaxsiga bo`lgan ulkan hurmati mevalari edi.
Alixonto`ra Sog`uniy "Tuzuklar" haqida shunday yozadilar: "Amir Temur yigirma yetti
poytaxtli yerni o`ziga bo`yinsundirib, shunchalik ko`p turlik tashvishlar ichida yashab turganiga qaramay, yana bu kitobni o`zi yozib, bizga esdalik qoldirmishdir". Biz esa, hazrat Sog`uniy haqida shunday yozishga burchlimiz: "Alixonto`ra Sog`uniy nuroniy keksaligiga qaramasdan, tahlikali, mustabid tuzum tazyiqlarini pisand etmasdan, o`zlarining sog`lig`i va xavfsizliklarini o`ylamay, bu kitobni tarjima qilib va yana "Tarixi Muhammadiy", "Turkiston qayg`usi" kabi bebaho kitoblarni yozib, bizga esdalik qoldirmishdir".
Istibdod davrida bu "oltin kitob"ni yuzaga chiqarish baayni temuriy jasoratni talab etardi. Bunday jasorat sohibi sifatida Alixonto`ra Sog`uniydan o`zga zotni tasavvur qilib bo`lmaganidek, hazratning buyuk xizmatini O`zbekiston Xalq shoiri Erkin Vohidovdan o`tkazib ta`riflash ham mushkuldir: "Alixonto`ra Sog`uniy hazratlari Amir Temurni xalqimizga tiriltirib berdilar".