Amir Temur saltanatining ma’muriy va harbiy tuzilishi”

III.Yangi mavzuni reja asosida bayon qilish.
1. Saltanat boshqaruvi.
A. Temur o`z saltanatida davlat boshqaruvining ikki idorasini, dargoh va devonni tashkil qilgan. Ular quyidagilardan iborat bo`ligan.
Dargohda Devon (vazirlik)da
Oliy hukmdor boshqargan devonbegi (bosh vazir)
- Bosh hojib, boshqargan
- xazinabon, - harbiy vazir,
- xonsolar, - mulkchilik va soliq ishlari
- qo`shchi, vaziri
- bakovul, - moliya vaziri,
- kotibdor, - sarhadlar va tobe
- bitikchilar mamlakatlar boshqaruvi
- tabiblar, bilan shug`ullanuvchi
- sozandalar, yana uch vazir bo`lgan.
- dasturxonchilar,

yuqoridagi mansab egalar faoliyat ko`rsatgan.
2. Suyurg`ol yerlar.
Amir Temur Movarounnahrdan tashqari ulkan saltanat tasarrufidagi o`lkalarni o`g`illari, nabiralari va xizmat ko`rsatgan amirlariga suyur-g`ol tarzida in`om qilinib, ular orqali boshqariladi va quyidagicha taqsimlaydi:
Mirzo Umar ibn Mironshohga Pirmuhammad Jahongirga
Ozarbayjon,G`rbiy Eron. Mahmud G`aznaviy mulki
Iroq, Armaniston, Gurjiston Kobul va Qandahordan Shi-
moliy Hindistongacha
Sind daryosi havzasi
Pirmuhammad ibn Umar Shayxga
Fors o`lkasi Shohrux Mirzoga
Xuroson, Mozandaron,
Ulug`bek Mirzoga Ray va Seyiston
Toshkent, Sayram, O`tror va Ibrohim Sultonga
Toshkent, Sayram, O`tror va Farg`ona va Tarozdan to Xo`tonga-
cha, ya`ni Sharqiy Turkistonning
janubiy g`arbi
Ular markaziy hokimiyatga itoat etsalarda, ma`lum mustaqillikga ega bo`lgan. Ular markaziy hokimiyatga tobeligi xirojning bir qismini Samarqandga yuborib turish va oliy hukmdor harbiy yurishlarida o`z qo`shini bilan qatnashish bo`lgan.
3. Qo`shin tuzilishi.
Amir Temur davlati mustaqilligi va muhofaza yo`lidagi ichki va tashqi siyosatida asosan qo`shinga suyanar edi. Shuning uchun ham u qo`shin boshliqlarini tanlash va ularni tarbiyalash, harbiy qisimlar va ularning joylashish taritibi, navkar va sarbozlarning qurollanishi hamda ichki intizom masalalariga nihoyatda katta ahamiyat berardi.
A. Temur qo`shini o`ntalik askariy birikmalar asosida tuzilgan.
4. Janga kirish usuli.
Mashhur tarixchi Sharofiddin Alyazdiy o`zining Amir Temurning harbiy yurishlariga bag`ishlab yozgan “Zafarnoma” asarida Amir Temur janglar tarixida birinchi bo`lib jangga kirishning “yetti qo`l” taktikasini qo`llaganligini yozib qoldirgan. Unda qo`shin quyidagicha joylashtirilgan.

A sosiy qo`shindan oldinda habarchilar

q uyidagilar joylashgan: yasaullar
Manglay




A. Temur izofa
qarorgohi
Qo`shinning asosiy qismi bo`lgan” yetti qo`l” quyidagicha joylashtirilgan.