Ҳamid Шоdiev, Иbроҳim Ҳabibуllaev

 
 
 
VII.O‘ZARO 
BOG’LANIShLARNI 
STATISTIK O‘RGANISh 

Hodisa va jarayonlarni o‘zaro bog‘liqligi 
va ularni statistik o‘rganish metodlari 

O‘zaro bog‘lanishlarni o‘rganishda
korrelyatsion-regression tahlil metodi 

Bog‘liqlikni zichligini o‘rganishning 
boshqa metodlari 

Noparametrik ko‘rsatkichlar orasidagi 
bog‘lanishni baholash metodlari 

Asosiy tayanch iboralar 

Bilimingizni sinab ko‘ring 

---

163 
7
.1. Hodisa va jarayonlarni o‘zaro bog‘liqligi va ularni statistik o‘rganish 
metodlari 
Jamiyatda har bir xodis va jarayonlar o‘zaro uzviy ravishda bog‘langan bo‘lib, 
bog‘lanishlar hodisa va jarayonlarni tavsiflovchi ko‘rsatkichlarning bog‘lanishida 
namoyon bo‘ladi. Masalan, milliy daromadlar hajmi yalpi ichki mahsulot hajmiga 
bevosita bog‘liq. Mehnat unumdorligi va tannarxni olsak, birinchi ko‘rsatkich 
o‘zgarishi bilan, aniqrog‘i, mehnat unumdorligining ortishi tannarxni pasayishiga olib 
keladi, tovar oborotning hajmini o‘zgarishi esa tovarlar bahosi va miqdorini 
o‘zgarishiga bevosita bog‘liq. Bu bog‘liqliklarni aniqlash va o‘lchash statistikaning 
muhim vazifalaridan biridir. 
O‘rganilayotgan obyektning ish faoliyatini u yoki bu tomonini o‘zida aks 
ettiruvchi statistik ko‘rsatkichlar, o‘zaro quyidagi aloqa turlarida bo‘lishlari mumkin: 
balansli bog‘lanish; komponentli bog‘lanish; omilli bog‘lanish. 
Balansli bog‘lanish
korxona resurslari (mablag‘lari)ning yaratilishi manbalari 
va ulardan foydalanishni ifodalaydi. Korxona moddiy resurslarining balansi quyidagi 
oddiy tenglik yordamida tekshiriladi: 
o
ch
ol
b
R
R
R
R



bu erda:
b
R
– davr boshidagi qoldiq; 
ol
R
- olib kelingan resurslar;