Amfibiyalar evolyutsiyasi


Amfibiya qon aylanish tizimi



Download 2,53 Mb.
bet11/12
Sana27.06.2022
Hajmi2,53 Mb.
#709847
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   12
Bog'liq
Документ Microsoft Word (2)

Amfibiya qon aylanish tizimi


Qon aylanishining ikkinchi davri paydo bo'ladi. O'pka orqali o'tadi va o'pka qon aylanishi bilan bir qatorda o'pka deb ataladi. Tananing barcha a'zolaridan o'tadigan qon aylanishining birinchi davri katta deb ataladi.
Amfibiya yuragi uch kamerali, ikkita atriyadan va bitta qorinchadan iborat.
Tana a'zolaridan venoz qon, shuningdek teridan arteriya o'ng atriumga kiradi. O'pkadan arterial qon chap atriumga kiradi. Chap atriumga oqadigan tomir chaqiriladi o'pka venasi. Atrial qisqarish qonni yurakning umumiy qorinchasiga quyadi. Bu erda qon qisman aralashtiriladi. Qorin bo'shlig'idan alohida tomirlar orqali qon o'pkaga, tana to'qimalariga, boshga yuboriladi. Qorincha ichidan eng ko'p venoz qon o'pka arteriyalari orqali o'pkaga kiradi. Boshga deyarli toza arteriya kiradi. Vujudga eng ko'p aralashgan qon qorinchadan aortaga oqib chiqadi.
Qonning bunday bo'linishiga yurak qorinchasidan qon oqadigan yurakning tarqatish kamerasidan chiqadigan qon tomirlarini maxsus tartibga solish orqali erishiladi. Qonning birinchi qismi itarilganda, u eng yaqin tomirlarni to'ldiradi. Va bu o'pka arteriyalariga kiradigan, o'pka va teriga kiradigan eng venoz qon, u erda kislorod bilan boyitilgan. O'pkadan qon chap atriumga qaytadi. Qonning keyingi qismi aralashgan - tananing aorta tomirlariga kiradi. Arterial qonning ko'p qismi uzoq tomirlarga (karotis arteriyalar) kiradi va boshga tushadi.
Amfibiyalarda yurak venoz sinus, ikkita atrium, qorincha va konus arteriosusi bor.
Qon aylanishi ikki xil: u yurakdan o'tadi, o'pka arteriyalari va tomirlari o'pkani (ularga egalik qiladigan turlarda) ta'minlaydi va kislorodli qon yurakka qaytadi. Amfibiya terisi mayda qon tomirlariga boy.
Lichinka shakli kattalar shakllari uchun tavsiflanganidan boshqacha qon aylanishini taqdim etadi. Metamorfozdan oldin qon aylanishi baliqdagi qon aylanishiga o'xshaydi (lichinkalarda gillalar borligini va qon aylanish tizimi ularni o'z safarlarida bo'lishi kerakligini unutmang).
Lichinkalarda ventral aortadan boshlangan to'rtta arteriyaning uchtasi gilzaga boradi, qolgani esa o'pka bilan ibtidoiy yoki juda rivojlanmagan holda bog'lanadi. Qon aylanish tizimi baliqlarga nisbatan amfibiya mavjud keskin farqlar va tuzilishi va faoliyatidagi o'ziga xoslik. Pulmoner nafas olishning paydo bo'lishi bilan bog'liq yurakning tuzilishi murakkablashadi va qon tomir tizimi tubdan o'zgaradi.
Yurakamfibiyalar  uch kamerali(2 atriyo va 1 qorincha) va qon aylanishining ikki doirasi. O'ng atriumga ulashgan venoz sinus, va qorinchadan chiqib ketadi arterial konus bilan spiral valf. O'ng atrium chapdan kattaroq - u ketadi venoz qon butun tanadan va arterialteri tomirlari orqali keladi. Faqat o'pkadan keladigan arterial qon chap atriumga kiradi. Ventrikulyar devorlar bilan qalin cho'zilgan mushaklar. Uning ichki qismida joylashgan o'sish ko'rsatkichlari orasidagi chuqurchalar aralashtirish aralashuvi arterial va venoz qon. Atriya va qorincha o'rtasida mavjud atriyoventrikulyar klapanlar qonning teskari harakatiga xalaqit beradigan.
Atriyadan qorincha bo'shlig'iga qon oqishi uchun faqatgina mavjud bitta umumiy tuynuko'ng tomonga siljiydi, shuning uchun yurak qisqarganda, venoz qon dastlab qorincha ichiga kiradi, so'ngra aralashadi va nihoyat arterial qon. Shunga ko'ra, har xil kislorodli qon bo'lgan uch juft arterial tomir arterial konusdan chiqib ketadi,. Yurak qisqarishi bilan spiral valf siljiydi va avval teshiklar ochiladi. o'pka arteriyalari kesilganqaysi oqadi venozqon Keyin ular ichiga bo'linadi o'pka va teri oksidlanish uchun venoz qonni olib yuradigan tomirlar o'pka va teri.
Ikkinchidan, ochiq tizim yoylariqayerga boradi aralash qon Ikkala tomir ham yurakni, filialni aylanib chiqadi oksipital-vertebral va subklavian va dorsal tomonga birlashganda hosil bo'ladi orqa miya aortasi. Ichki a'zolarga boradigan kichik arteriyalar undan chiqib ketadi ( ichak tutqich arteriyasi va boshqalar..) va tananing orqa qismida (kaudal arteriya)). Oxirgi narsa - bu arterial qonning oqishi karotis arteriyalari boshga. Har bir umumiy karotis arteriya bo'linadi tashqi va ichki arteriyalar. Karotid arteriya bazasida kichik kengayish mavjud - "Karotid bezi"Ushbu tomirlarda qon bosimini tartibga solish.

Download 2,53 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   12




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish