Amanov akram mirzayevich zaripov xusan baxodirovich "soliqlar va soliqqa tortish" fani

-
 
korxonaning nomi yoki manzili; 
-
 
faoliyat turi; 
-
 
mulkchilik shakli; 
-
 
soliq to‗lovchining holati. 
Korxona joylashgan hudud o‗zgarganda oldingi hudud DSIsida
04-shaklni to‗ldirib, undagi "Soliq to‗lovchi holati" grafasida 
"Ko‗chib ketgan" deb ko‗rsatilishi shart, keyingi hududdagi DSIda 
04 va 08-shakllarni to‗ldirish kerak bo‗ladi. 02-shakl esa 
to‗ldirilmaydi. 
06 - shakl. Soliq to‗lovchi Davlat soliq qo‗mitasida ro‗yxatga 
olinganligi va unga identifikatsiya raqami berilganligi to‗g‗risida 07-
shakl. Хabarnoma. Тashkilotro‗yxatdan o‗tib, SТIR olgandan so‗ng, 
unga xabarnoma jo‗natiladi. 
08- shakl. Soliq to‗lovchi yuridik (yuridik) shaxs to‗g‗risida
qo‗shimcha ma‗lumotlar. 08 - shakl soliq to‗lovchi yuridik shaxs 
to‗g‗risidagi qo‗shimcha ma‗lumotlarni qayd qilish varaqasi yuridik 
shaxslarni birlamchi ro‗yxatga olishda yoki korxona rahbari, bosh
hisobchisining ismi- shariflari, nizom jamg‗armasi, hisob raqami, 
MFO, bank, tobelik yoki vazirlik nomlari o‗zgarganda to‗ldiriladi. 
Lekin ba‗zi ma‗lumotlar o‗zgargan taqdirda faqat talab
qilinganda qayta to‗ldirilishi mumkin. 
09- shakl. Soliq to‗lovchi jismoniy shaxsning soliqlarini hisobga 
olish varaqasi. Soliq to‗lovchi jismoniy shaxslarning soliqlarini
hisobga olish varaqasidan soliqlarini qayd qilish va ularni 
kompyuterda hisoblash uchun foydalanilib soliqlarni to‗laydigan har 
bir fuqaro uchun to‗ldiriladi. 
10-shakl.Soliq to‗lovchilarning tekshirish dalolatnomalarini 
qayd qilish varag‗i. 
15-shakl. Хo‗jalik yuritayotgan subyektlarni korxona va 
tashkilotlarning davlatregistriga kiritilganligi haqida guvohnoma. 
16-shakl. 
Yakka 
tartibda 
tadbirkorlikfaoliyati 
bilan 

---

166 
shug‗ullanuvchi soliq to‗lovchilarning ma‘lumotlari va soliqlarini 
hisobga olish varaqasi (16A- shakl import bilan shug‗ullanuvchilar 
uchun). 
Davlat soliq qo‗mitasi ma‘lumotlariga ishlov berishningyagona 
kompyuter tizimida hujjatlarni saqlash DSQMIYaKТda hujjatlar 
hujjat turgan joy raqami (HТJR) usuli yordamida saqlanadi. 
DSQma‘lumotlarini ishlashning yagona kompyuter tizimida SТIR
tizimini kiritishdan tashqari, hujjatlarga raqam qo‗yish, ya‘ni
HТJR uslubini qo‗llash boshqa bir muhim qismi bo‗lib hisoblanadi. 
Bunda hujjatlarni qayta ishlashning 1- bosqichida har bir hujjatga 
uning tartibi bo‗yicha raqam beriladi. 
HТJR- har bir hujjat uchun doimiy va o‗ziga xos raqamdir. 
Undanma‘lum bir hujjatni tez topish uchun foydalaniladi. Shakl va 
hujjatlarni alfavit bo‗yicha saralashning odatiy va unumdorligi past
bo‗lgan uslublarga taqqoslaganda, qo‗lda qayta ishlashninghajmini 
sezilarlidarajada kamaytiradi. 
HТJRdan foydalanish ma‘lumotlarni kompyuterga kiritish 
jarayonini tezlashtirishga imkon beradi,chunki hujjatlarning bir xil 
to‗plamlari (partiyalari) birgalikda qayta ishlanadi. 
Jildlarga quyidagi raqamlardan iborat sonlar qo‗yiladi va bu 
sonlar 
quyidagilarni bildiradi: 
1-2- belgi : shakl(hujjat)ning shaxsiy raqami(01-,02-,03-, ... 
shakllar). 
Misol uchun (hujjat turgan joy raqami ko‗rinishlari): 
0209031112 
0409031112 
0809031112 
3-4- belgi: yilning oxirgi ikkita raqami(2008 yil bo‗lsa 08ga 
teng, 2009 yil 
bo‗lsa 09ga teng). 
Misol uchun (hujjat turgan joy raqami ko‗rinishlari): 
0207031112 
0408033112 
0809365112 
5-6-7 – belgi: kunning yil boshidan ketma-ketlik soni. 

---

167 
Masalan, 2 yanvar yilning 2-kuni, ya‗ni 002 shaklida yoziladi; 2-
fevral yilning 33- kuni, ya‗ni 033 shaklida yoziladi; 31-dekabr yilning 
365 kuni, ya‗ni 365 shaklida yoziladi. 
Misol uchun (hujjat turgan joy raqami ko‗rinishlari): 
020900210104090331010809365101 
020900210204090331020809365102 
..... ... . 
020900219904090331990809365199 
8 –belgi: hujjatlar saqlanadigan jildning shaxsiy raqami(1 dan 9 
gacha bo‗lishi mumkin). 
DSQning 2005 yil 5 avgustdagi «Davlat soliq xizmati
organlarida avtomatlashtirilgan kompyuter dasturiy mahsullarni 
amalga joriy etish to‗g‗risida»gi 148-sonli buyrug‗iga asosan joriy 
qilingan dasturiy mahsullar Soliq organlarini tashkil etishning butun 
tizimida tub o‗zgarishlarni amalga oshirish, soliqqa oid
ma‗lumotlarni avtomatlashtirilgan holda qayta ishlash bo‗yicha 
kompyuter dasturiy mahsullarini amalga joriyetish maqsadida DSQ 
ning 2005 yil 5 avgustda «Davlat soliq xizmati organlarida 
avtomatlashtirilgan kompyuter dasturiy mahsullarni amalga joriy 
etish to‗g‗risida»gi 148-sonli buyrug‗i chiqdi.
Buyruqda O‗zbekiston Respublikasi DSQ da ishlab 
chiqilayotgan dasturiy mahsullar bo‗yicha tuzilgan mas‟ul ishchi 
guruh a‗zolarining ro‗yxati hamda dasturiy mahsullar texnik
topshiriqlarini ishlab chiqish, dasturiy mahsullarni ishlab chiqish 
va quyida keltirilgan dasturiy mahsullarni tajribaviy ishga tushirish 
muddatlari belgilab berildi.