Amallar va sodda ifodalarni hisoblash. Katakka murojaat: nisbiy, absolyut va aralash murojaat

Bilaman	Bilishni xohlayman
Bilib oldim

(Izoh: O’quvchilar berilgan topshriqlarni doskaga chiqib tushuntirib va taqdimot qilib berishadi. )

2. 
   9-ilova) Baholash mezoni
   

Guruhda ishlashni baholash jadvali

Guruh	Javobning aniqligi va toliqligi (2-5 ball)	Taqdim etilgan axborot yaqqolligi (2-5 ball)	Guruhning har bir a’zosi faolligi (2-5 ball)	Umumiy ball miqdori (2+3+4)	Baho (5/4)
1	2	3	4	5	6
1
2

Har bir guruh mezonlar bo’yicha ballarni jamlab, boshqa guruhlar chiqishini baholaydi. Guruh olgan baho guruhning har bir a’zosi bahosini belgilab beradi: 5 ball - «a’lo»; 4– «yaxshi»; 3 – «qoniqarli»; 2 ball – «qoniqarsiz».
Dars yakuni O’qituvchi o’tgan yangi mavzu bo’yicha tushunmagan savollarga javob beradi,darsni mustahkamlashdagi o’quvchilar javobini muhokama qilib, o’quvchilar bilimini baholaydi va darsni yakunlaydi.

2. 
   1-ilova )
   

Darsga faol ishtirok etgan o’quvchilarni o’qituvchi baholaydi

O`quvchilar faoliyatini baholash mezonlari

86-100 % 5 baho “a`lo”

71 - 85% 4 baho “yaxshi”

55 – 70% 3 baho «qoniqarli»

(3.2-ilova)
Uyga vazifa:

1. 
   Fanlarga oid kitoblarning nomi, chiqgan yili va mualliflari to‘g‘risidagi ma’lumotlarni shakllantiring.
   
2. 
   Respublikamizning viloyatlari, ularning maydoni va aholi soni to‘g‘risidagi ma’lumotlarni shakllantiring
   

(3.3-ilova)

T/r		Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati
1.		N. Tayloqov. “Informatika va axborot texnologiyalari”. O’rta ta’lim muassasalarining 10-sinfi va o’rta maxsus, kasb-hunar ta’limi muassasalarining o’quvchilari uchun darslik, T.:, “EXTREMUM-PRESS”,2017.
	10-Mavzu		MS Accessda jadvallarni o‘zaro bog‘lash. MS Accessda ma’lumotlarni berilgan shablon bo‘yicha izlash va qayta ishlash

O’quv mashg’ulotining ta’lim texnologiyasi modeli

Mashg’ulot vaqti-2 soat	Talabalar soni: 26 –30 gacha
Mashg’ulot shakli va turi	Nazariy-yangi bilimlarni egallash bo’yicha o’quv mashg’uloti
O’quv mashg’ulot rejasi	MS Accessda jadvallarni o‘zaro bog‘lash. MS Accessda ma’lumotlarni berilgan shablon bo‘yicha izlash va qayta ishlash
O’quv mashg’ulotining maqsadi: O‘quvchilarga yangi mavzu bo’yicha nazariy tushunchalar berish, mavzu bo’yicha bilim va ko’nikmalarini shakllantirish

Pedagogik vazifalar: Yangi mavzu bilan tanishtiradi; - Yangi mavzu bo’yicha rejalarni tasniflaydi; Reja asosida bo’limlarni tushuntiradi; Reja bo’yicha yangi bilimlarni yoritib beradi.	O’quv faoliyati natijalari: Tinglaydilar va zarur bo’lsa yozib boradilar; Dars bo’yicha olgan bilimlarini tasniflaydilar; O’rganganlarini aytib beradilar; Tartibli ravishda aytib beradilar.
O’qitish metodlari	Axborotli kichik ma’ruza, tushuntirish, namoyish etish, aqliy hujum
O’quv faoliyatini tashkil etish shakllari	Ommaviy, jamoaviy
O’qitish vositalari	O’quv qo’llanma, proektor, slayd kompyuter
O’qitish sharoiti	Maxsus jixozlangan o’quv xona
Qaytar aloqaning yo’l va vositalarining yo’l va vositalari	Og’zaki nazorat: savol-javob

O’quv mashg’ulotining texnologik xaritasi

Ish bosqich lari va vaqti	Faoliyat mazmuni
	Ta’lim beruvchi	Ta’lim oluvchilar
1-bosqich. Mavzuga kirish (5 daq.)	Tashkiliy qism 1. O’quvchilarning mashg’ulotga tayyorgarligi va davomati tekshiriladi	Mashg’ulotga tayyorlanadilar
2-bosqich. Asosiy (65 daq.)	Tayanch bilimlarini faollashtirish Uyga berilgan vazifalar nazorat qilinadi hamda o’tilgan dars bo’yicha o’quvchilarga savollar berilib baxolanadi. Maqsad va vazifani belgilanishi: Mashg’ulotning nomi, rejasi, maqsad va o’qitish natijalar bilan tushuntiriladi. Mustaqil ishlash uchun adabiyotlar bilan tanishtiradi, O’quv mashg’ulotida o’quv ishlarini baxolash mezoni va ko’rsatkichlari bilan tanishtiradi. Ta’lim oluvchining bilimini faollashtirish Tezkor savol-javob, aqliy hujum Yangi o’quv material bayoni Nazariy mashg’ulotning rejasi va tuzulishiga muofiq, o’qitish jarayonini tashkil etish bo’yicha xarakatlar tartibini bayon etadi, Asosiy holatlarni yozdiradi. Slaydlarni Power Point tartibida namoyish va sharxlash bilan mavzu bo’yicha asosiy nazariy holatlarni bayon qiladi. Yangi o’quv materiallarini mustahkamlash Mustahkamlash uchun savollar beradi. Jarayon kichik guruhlarda davom etishini ma’lum qiladi. Kichik guruhlarga bo’ladi, kichik guruhlarda ishlash qoidasi bilan tanishtiradi, har bir guruhga topshiriq beradi va baholash mezoni bilan tanishtiradi. Ishni bajarish yo’riqnomasini beradi. Guruhlarda ishlashni boshlashga ruxsat beradi. Har bir kichik guruh ishtirokchisi vazifani bajarish tartibini tushunganligini aniqlash maqsadida qaytar aloqa o’tkazadi. Ishga ajratilgan vaqt tugaganini ma’lum qiladi, guruhlar taqdimotini tashkil qiladi, Guruh a’zolariga diqqat bilan eshitishlarini va savollar berishlarini, shu bilan birga o’zaro bir-birlarini baholashlarini eslatadi. Javoblarni to’ldiradi va qisqacha hulosa beradi. Guruhlar ishini o’zaro baxolashni o’tkazadi, mavzuning har bir qismi bo’yicha xulosalar qiladi, eng asosiylariga e’tibor qaratadi, berilayotgan ma’lumotlarni daftarga qayd etishlarini eslatadi. Mavzuning kasbiy faoliyatlardagi ahamiyati bilan bog’lab mavzuni yakunlaydi.	Uy vazifalarini taqdim etadilar. Savollarga javob beradilar. Mavzu nomi va rejasini yozib oladilar. Diqqat qiladilar. Savollarga javob beradilar. Yozib oladilar. Diqqat qiladilar Savollarga javob beradilar Topshiriqni bajaradilar Kichik guruhlarga bo’linadilar Kichik guruhlarda ishlash qoidasi bilan tanishadilar Xar bir guruh o’z topshiriq varaqlari bo’yicha faoliyatini boshlaydi Har bir guruh sardorlari chiqib o’z ishlarini taqdim qilishlarini aytadi. Berilgan qo’shimcha savollarga javob beradilar, Guruh ish natijalarini o’zaro baxolaydilar, Ma’lumotni daftarga qayd etadilar.
3-bosqich. Yakuniy bosqich (10 daq.)	Mashg‘ulot yakuni Faol ishtirok etgan o‘quvchilarni javoblarini izohlab baholaydi va rag‘batlantiradi Uyga vazifa berilishi: Kelgusi mashg’ulotga vazifa va uni bajarish yuzasidan yo’riqnoma beradi	Baholari bilan tanishadilar Topshiriqni yozib oladilar

Tashkiliy qism (1.1-ilova)

Assalomu alaykum	Meni ismi sharifim Mamatqulov Nodirbek Informatika va axborot texnologiyalari fani o’qituvchisiman . Sizlarga Informatika va axborot texnologiyalari fanini olib boraman .	O’quv xonasini darsga tayyorligi to’g’risida o’zini fikrini bildiradi.
Davomatni aniqlab oladi.		Kurs bo’yicha dastlabki tasavvurni beradi.

Tayanch bilimlarini faollashtirish:
O`tilgan mavzuni takrorlash uchun aqliy xujum savollari
(2.1-ilova)

Аqliy hujum qoidasi: Hech qanday birga baholash va tanqidga yo’l qo’yilmaydi! Таklif etilayotgan g’oyani baholashga shoshma, аgarda u hattoki ajoyib va g’aroyib bo’lsa ham hamma narsa mumkin. Таnqid qilma, hamma aytilgan g’oyalar qimmatli teng kuchlidir. O’rtaga chiquvchini bo’lma! Тurtki berishdan o’zingni ushla! Маqsad miqdor hisoblanadi! Qancha ko’p g’oyalar aytilsa, undan ham yaxshi: yangi va qimmatli g’oyalarning paydo bo’lishi uchun ko’p imkoniyatdir. Agarda g`oyalar qaytarilsa,xafa bo`lma va xijolat chekma. Tassavurni “Jo`sh urishiga” ruzsat ber!

O’quvchilarning o’tgan dars yuzasidan olgan bilimlarini aniqlash maqsadida Aqliy hujum usulidan foydalanaman. “Aqliy hujum” savollari: 1. MOBTga ta’rif bering.

2. 
   MOni yaratuvchi qanday dasturiy vositalarni bilasiz?
   
3. 
   MOning modeli haqida ma’lumot bering.
   
4. 
   Sinfingiz o‘quchilarining familiyasi, ismi, yashash manzili to‘g‘risidagi ma’lumotlarni shakllantiring
   

Maqsad va vazifaning belgilanishi:
(2.2-ilova)
Mashg’ulotning nomi, rejasi, maqsad va kutilayotgan natijalar bilan tanishtiradi va yozib olishlarini aytadi.

O’quvchilar faoliyatini faollashtirish:
(2.3-ilova) Tezkor so’rov usuli orqali bilimlarni faollashtiradi.

Tezkor so’rov uchun savollar 1. MS Access 2010 ning menyu bandlarini sanab bering? 2. MS Access 2010 ning Конструктор таблиц bo‘limi qaysi menyuda joylashgan? MS Access 2010 ning Режим–Конструктор bo‘limini tanlab, o‘quvchilarning familiyasi, ismi, yashash manzili to‘g‘risidagi MO yarating. MS Access 2010 ni uch xil usulda ishga tushiring.

MS Access 2010 da MOBT jadvallarni bir-biri bilan bog‘lash katta ahamiyatga ega hisoblanadi. Chunki, MOBT bir nechta jadvallar hosil qilish va ulardagi kerakli ma’lumotlarni bir joyga jamlashda foydalaniladi. MS Access 2010 da jadvallarni bog‘lash uchun Работа с базами данных menyusining Схема данных bo‘limidan amalga oshiriladi. Jadvallarni bog‘lash va ushbu jadvallarni so‘rovlar yordamida bitta jadvalga birlashtirish uchun Создание menyusining Конструктор запросов bo‘limidan amalga oshiriladi.
1-mashq. Turli ma’lumotlarga ega bo‘lgan uchta jadvallarni bog‘lash masalasini ko‘rib o‘tamiz.
Bajarish:

• 
  Создание menyusining Конструктор таблиц bandidan uchta jadval hosil qilamiz va jadvallarni “1-jadval”, “2-jadval”, “3-jadval” nomi bilan saqlaymiz. So‘ngra
  

Работа с базами данных menyusining Схема данных bo‘limini tanlab,
Добавление таблицы oynasini hosil qilinib, undan har bir jadvalni belgilab, Добавить tugmasi tanlanadi;

• 
  hosil bo‘lgan jadvallarni o‘zaro bog‘lash uchun menyuda Изменить связи bo‘limi tanlanadi. Natijada quyidagi oyna hosil bo‘ladi:
  

oynadan Новое.. tugmasi tanlanib, Создание nomli yangi oyna hosil qilinadi. Oynaning Левая таблица qatoridan “1-jadval”ni, Правая таблица qatoriga “3jadval”ni tanlaymiz. Левый столбец va Правый столбец qatoriga “Kod” tanlanib, OK tugmasi tanlanadi;
MS Access 2010 da ma’lumotlarni berilgan shablon bo‘yicha izlash va qayta ishlash uchun Главная menyusidan Выделение bandidan yoki jadval ustiga sichqonchaning o‘ng tugmasini bosilib, Текстовые –фильтры – Ровнр… ketma – ketligi yordamida amalga oshirishi mumkin. Jadvaldagi ma’lumotlarni familiyasi, ismi, manzili kabi ma’lumotlari bo‘yicha izlashimiz mumkin. Izlab topilgan ma’lumotlarni bekor qilish uchun Главная menyusining Фильтр bo‘limi tanlanadi.
Mashq. 10-sinf o‘quvchilarining (familiyasi, ismi, yashash manzili, telefon raqami, tug‘ilgan yili) ma’lumotlar omborini yaratish va ular ustida izlash va qayta ishlash. Bajarish:

• 
  MS Access 2010 da o‘quvchilar haqidagi ma’lumotlarni aytilgan parametrlari bo‘yicha shakllantiramiz:
  

Ushbu jadvaldagi ma’lumotlardan “Ali” ismli o‘quvchilar izlash uchun “Ali” ismli yozuvni belgilab, Главная menyusidan Выделение – Равно – Ali ketma-ketligi
bajariladi. Natijada dastur jadvaldagi “Ali” ismli o‘quvchilar haqidagi ma’lumotlarni qidirib topib beradi. Agar bizga jadvaldan “Ali va Vali” ismli o‘quchilarni izlash so‘ralgan bo‘lsa, o‘quvchilar ismi yozilgan katakchaga chizqonchaning o‘ng tugmasi bosilib,Текстовый фильтры – Заканчивается на.. ketma-ketligi tanlanadi va Настраиваймый фильтр qatoriga “Ali or Vali” jumla kiritilib, OK tugmasi tanlanadi.

Natijada quyidagi oynada Ali va Vali ismli o‘quvchilar haqidagi ma’lumotlar hosil bo‘ladi:

Tartiblangan ma’lumotlarni bekor qilish uchun Главная menyusining Фильтр burug‘i tanlanadi. Shuningdek, MS Access 2010 da ma’lumotlarni so‘rovlar yordamida ham izlash imkoniyati mavjud. Mazkur jarayonni Создание menyusining Конструктор запрос bo‘limi orqali amalga oshirish mumkin.
MS Access 2010 da so‘rovlarning bir nеchta turlari mavjud:

• 
  tanlov asosidagi so‘rov, namuna asosidagi so‘rov;
  
• 
  paramеtrli so‘rov;
  
• 
  yuqorida ko‘rsatilgan so‘rovlardan keng tarqalgani – tanlov asosidagi so‘rov.
  

Bu so‘rovni qo‘llashdan maqsad so‘rov sharti bo‘yicha tasvirlanadigan natijaviy jadvalni hosil qilishdan iborat.
(2.5-ilova) Yangi o’quv materialining slaydli taqdimoti (alohida ilova qilinadi).
Yangi o’quv materialini mustahkamlash
(2.6-ilova) Mustahkamlash uchun savollar
1. MS Access 2010 da jadvallar hosil qilishning necha xil usulini bilasiz? 2. MS Access 2010 da jadvallarni bog‘lash usullarini tushuntirib bering?

3. 
   MS Access 2010 da so‘rovlar yordamida hosil qilingan jadvaldagi ma’lumotlarni o‘zgartirish mumkinmi?
   
4. 
   O‘quvchilar haqidagi ma’lumotlarni uchta jadvalda hosil qiling va ularni so‘rov yordamida bitta jadvalga birlashtirish.
   

(2.7-ilova) Kichik guruhda ishlash qoidasi:
Guruhlarda ishlash qoidasi
 Sherigingizni diqqat bilan tinglang.
Guruh ishlarida o’zaro faol ishtirok eting, berilgan topshiriqlarga javobgarlik
bilan yondashing.
Agar yordam kerak bo’lsa, albatta murojaat qiling.
Agar sizdan yordam so’rashsa, albatta yordam bering.
Guruhlar faoliyatining natijalarini baholashda hamma ishtirok etishi shart.
Quyidagilarni aniq tushunishimiz lozim:

• 
  Boshqalarga o’rgatish orқali o’zimiz o’rganamiz!
  
• 
  B iz bitta kemadamiz: yoki birgalikda suzib chiqamiz, yoki birgalikda cho’kib ketamiz.