Amallar, ifodalar va operatorlar

Matematik operatorlar. TS/S++ tilida 5 ta asosiy matematik operatorlar ko‘llaniladi: qo‘shish (+),

ayirish (-), ko‘paytirish (*), butun songa bo‘lish (\) va modul bo‘yicha bo‘lish (%)(qoldiqni olish).

Ishorasiz butun sonlarni ayirishda, agarda natija manfiy son bo‘lsa g‘ayrioddiy natija beradi. Buni 8- listingdan ko‘rishimiz mumkin.
8-listing. Ayirish natijasida butun sonni to‘lib qolishiga misol

1. 
   #include < iostream.h >
   
2. 
   int main()
   
3. 
   {unsiegned int ayirma
   
4. 
   unsisgned int katta son = 100;
   
5. 
   unsigned int kichik son = 50;
   
6. 
   ayirma = katta son – kichik son;
   
7. 
   cout<< “Ayirma“:<
8. 
   ayirma = kichik son – katta son ;
   
9. 
   cout<<“Ayirma“:<
10. 
    <
11. 
    return 0;
    
12. 
    }
    

HATIJA:
Ayirma: 50 ga teng
Ayirma Ayirma: ga teng


Butun songa bo‘lish va qoldiqni olish operatorlari
Butun songa bo‘lish odatdagi bo‘lishdan farq qiladi. Butun songa bo‘lishdan hosil bo‘lgan bo‘linmaning faqatgina butun qismi olinadi. Masalan, 21 sonini 4 ga bo‘lsak 5 soni va 1 qoldiq hosil bo‘ladi. 5 butun songa bo‘lishni qiymati, 1 esa qoldiqni olish qiymati hisoblanadi.
Inkrement va dekrement. Dasturlarda o‘zgaruvchiga 1 ni qo‘shish va ayirish amallari juda ko‘p hollarda uchraydi. S++ tilida qiymatni 1 ga oshirish inkrement, 1 ga kamaytirish esa dekrement deyiladi. Bu amallar uchun maxsus operatorlar mavjuddir.
Inkrement operatori (++) o‘zgaruvchi qiymatini 1 ga oshiradi, dekrement operatori (––) esa, o‘zgaruvchi qiymatini 1 ga kamaytiradi. Masalan, s o‘zgaruvchisiga 1 qiymatni qo‘shmoqchi (oshirmoqchi) bo‘lsak quyidagi ifodani yozishimiz lozim.
s++ //s o‘zgaruvchi qiymatini 1 ga oshirdik.
Bu ifodani quyidagicha yozishimiz xam mumkin edi.
s=s+1;
Bu ifoda o‘z navbatida quyidagi ifodaga teng kuchli:
s+=1;