Amaliyotiuchun

S. liliacinocoerulea
Nevski. - Qizg‘ish ko‘k m aram arak
+ Poyasi tubidan 2 karra shoxlangan. Barglari m ayda 1 - 1 , 5
sm: 0,5 - 1,2 sm. Soxta gul halqalari 2 gulli. Yarimbutalar. B o‘yi 
20^10 sm. Barglari cho‘ziq-rombsimon, qisqa bandli, kalta tik 
tukli. Gulbandlari 6 -9 mm. Yuqorigi labining tishchalari orqaga 
qayrilgan.
186

---

Guli och-siyohrang. V I-V II(V III). Tog‘. Qoyalar yoriqlarida, 
toshli yonbag‘irlarda o ‘sadi.
S. drobovii
Botsch. - Drobov m arm aragi
4. Gulkosacha pag‘asimon yoki namatsimon oq tukli. Soxta 
halqalari 6 -1 0 gulli. Ikki yillik o ‘t. Poyasi sershox, 50 -8 0 sm. Ildiz 
b o ‘yni atrofi barglari cho‘ziq, asosi yuraksimon. Guli oq, 15-16 
mm. V -V I(V II). Adir. Begona o ‘t.
5. aethiopis
L. - Efiopiya m aram aragi
+ Gulkosacha qisqa-dag‘al tukli yoki g ‘idirish, hech qachon oq 
momiq tukli emas. Soxta halqalari 2 -6 g u lli....................................5
5. Gulkosacha naysimon, naycha - q o ‘n g ‘iroqsimon yoki 
q o ‘n g ‘iroqsimon, uzunligi 10-22 mm, yuqorigi labi meva hosil 
bo'lish paytida egilm agan-to‘g ‘ri, sirtida egatchalari y o ‘q. Soxta 
mutovkaning gulyonbarglari gulyonbargchasiz............................... 6
+ Gulkosacha keng q o ‘n g ‘iroqsimon, 5-1 0 mm, yuqorigi labi 
meva hosil b o ‘lish paytida tashqariga kuchli qayrilgan, 2 ta chuqur 
egatchali. Soxta mutovkaning gulyonbarglari 2 ta nashtarsimon 
mayda yonbargli. B o‘yi 60-120 sm. To‘pguli kuchli shoxlangan, 
gullari ximichsimon shoxchalarda siyrak joylashgan. Gultoj 
14-16 mm, yuqorigi labi o ‘roqsimon, pastki labiga deyarli teng. 
Tum shuqchaning b o ‘lakchalari uzun kalta. Tuklari uzun, yirik 
boshchali. V I-V II(V III). Pastki to g ‘. Soy b o ‘ylarida, o ‘rmonlar 
chetida, bog‘larda, yonbag‘irlarda o ‘sadi.
5. virgata
Jacq. - ximichsimon m aram arak
6. Gulkosacha naysim on yoki naycha - qo ‘n g ‘iroqsimon. 15-22 
mm. Gultoj naychasi b o ‘g ‘ziga tomon kengayib borgan.............. 7
+ Gulkosacha q o ‘n g ‘iroqsimon, 10-14 mm.
Gultoj naychasi bo ‘g ‘zi ostida keskin kengaygan. Soxta 
m utavkalam ing yon barglari gulkosachadan 1,5-2 m arta uzun, 
pardasimon va to ‘pgulni butunlay o ‘rab turadi. Toj nayida tukli 
qipig‘i bor. Guli och-qizil, b a ’zan oq. V I-V II(V III). Adir, pastki 
to g 4.
187

---

Soy o ‘zanlari, butazorlarda, loyli shag‘al toshli y o n b ag irlara 
o ‘sadi, b a’zan b og‘larda begona o ‘t.
S. sclarea
L. - M uskat m arm arak
7. To‘pguli supurgisimon, piramidal - tarvaqaylagan. Yuqori 
labining tishchalari o ‘zaro teng. Guli o q ............................................8
+ To'pguli oddiy yoki shoxlangan, 2 ju ft yon qisqa novdali. 
Gulkosacha nay-qo‘n g ‘iroqsimon, 16-20 mm. Yuqori labining 
o ‘rta tishchasi yon tishalaridan qisqaroq. Guli och-siyohrang. 
Barg yuzasi siyrak tukli, orqa tomoni qalin nam atsim on tukli. 
V -V II(V III). Tog‘. Soy o ‘zanlari, granit va ohaktoshli va gipsli 
yerlarda, toshli, shag‘al toshli yonbag‘irlarda o'sadi.