Amaliy topshiriq: 1 mavzu: tuproq kesmasini olish usullari (chuqurcha, yarim chuqur, asosiy chuqur) Ishning maqsadi va vazifasi

Amaliy topshiriq: 6
MAVZU: TOPOGRAFIK KARTALARDA MASSHTABLAR BILAN
ISHLASH


Ishning maqsadi va vazifasi:
Kartada va planlarda geodezik masalalar ishlashda va masofalar o’lachashda masshtablardan foydalanish.


Kerakli qurollar va jihozlar. Topografik xaritalar, sirkul, lineyka, qalam, doska, xar xil xaritalar va geografik atlas.


Uslubiy ko‘rsatmalar


Chiziqli masshtab. Qurish uchun to’g’ri chiziq olinib unga 1 sm yoki 2 sm kesma bir necha marotaba qo’yib chiqiladi va bunga masshtab asosi deyiladi.

Chizqli masshtab

Ko’ndalang namagrammali masshtab. Mayda bo’laklarni yanada aniqroq olish uchun ko’ndalang namagrammali masshtabdan foydalaniladi. Uni chizish uchun asosi 2 sm balandligi 2,5 sm qilib olinadi. 1 : 10000 1 sm – 100 m
Masshtab aniqligi. Ko’ndalang masshtab agniqligi quyidagi formula asosida aniqlanadi.

(а - £)*100 5
Yerning ichki tuzilishi 17

Kartada chamalamay olish mumkin bo’lgan 0,1 mm kesmaga masshtab aniqligi deyiladi. t=10 m

Amaliy topshiriq: 7
MAVZU: TUPROQNING XAJM VA SOLISHTIRMA OG`IRLIGINI
ANIQLASH, ULAR ASOSIDA GOVAKLIKNI XISOBLASH.
Ishning maqsadi va vazifasi:
Tuproqning umumiy fizik xossalarini laboratoriya sharoitida o`rganish.


Kerakli qurollar va jihozlar. Analitik tarozi, o`lchovli kolba tarozi toshi.


Uslubiy ko‘rsatmalar
Tabiiy xolati saqlangan ma’lum xajmdagi tuproq og`irligining shunday xajmdagi suv og`irligiga bo`lgan nisbati tuproqning xajm og`irligi deyiladi.
Tuproqning xajm og`irligi o`rtacha 1,4-1,5 g/sm³ bo`lib, u tuproqning turi, tarkibi, strukturali xolati va qovushqoqligiga bog`lik.
O`zbekistonning sug`oriladigan bo`z tuproqlar xaydalma qatlamining zichligi kiymatini E.F.Morozovaning ma’lumotlari asosida (1969y) quyidagicha baxolash mumkin:
1,0-1,3 g/sm3- eng maqbul (optimal)

3. 
   1,4 g/sm3-yaxshi
   
4. 
   1,5 g/sm3- qoniqarli
   
5. 
   1,6 g/sm3- qoniqarsiz
   

Kolbaning sof og`irligi o`lchanadi. Belgili kolbaga belgisigacha, tuproq solinadi. Tuproqni xajm og`irligi quyidagi formulada hisoblanib jadval to`ldiriladi.