Амаliy pedagogika vа psixologiya kafedrasi ijod psixologiyasi fanidan маъруза матнлари ишланмаси

VII.2. Ижодкор шахс хусусияти – хато қилиш хавфига тайёрлик. Ижодкор шахс œз ғояларини очиқ айтишдан қœрқмайди. Хулоса ва қарорлар чиқаришда ахборотларнинг етишмаслиги туфайли у кœпинча хато қилиш хавфига дуч келади. Мутлақо тœғри далиллар бœлмаганда ҳам ижодкор шахс томонидан «эркин фикр» айтилади. Қобилиятсизлик эса бехавотирликни, фақат барқарор малакалар шакллантирилган вазифаларни ечишни талаб қилади. Талант œзини бир касб, бир mavzu, бир фан ёки бир жанр билан чегараламайди, у одатдаги чегарадан чиқишга қœрқмайди.
Импульсивлик, ишга бор куч билан киришиш, фикр ва баҳо беришда эркинлик ҳам ижодкор шахс белгиларидир. Бундай шахслар талабалик даврларида œқитувчи ва œқув дастурларига нисбатан танқидий муносабатда бœладилар, қайси фан ва қайси mavzu билан шуғулланишни œзлари ҳал қиладилар.
И.П. Павлов «Автобиография»сида эслашича, у œқиган диний семинарияда барча фанлардан беш баҳога œқиш энг зœр муваффақият ҳисобланмаган. Бу одатий ҳол бœлиб, кœпчилик яхши œқиган. Аммо, семинарист бир-икки фандан зœр œқиб, бошқаларидан ёмон œқиса, «Балки бу талантдир?» - деб, унга дарҳол эътибор беришган. Чунки ижодкор шахсининг яна бир хусусияти – œзи қизиққан соҳада катта меҳнатсеварлик кœрсатишдир.
Œйинга мойиллик ҳам иқтидорлилик хусусияти. Фикр эркинлиги, ассоциациялашнинг енгиллиги, дадил «ғоялар œйини» ижодкор шахсга хос. У юморга мойил. Юмор ҳисси кучли ақл ва ижодий тафаккур ҳосиласидир.
Темир интизом ва қатъий регламентланган ҳукм чиқаришга мойил одамлар œзларининг нозик фаҳми ва кашфиётчилиги билан œта кам таассурот қолдирадилар. Ҳар қандай онгли фаолиятнинг биринчи шарти эркинлик деб қабул қилингандагина фикр ҳам ижодий бœлади.³ Фикр айнан ички эркинликдан келади, бусиз ижоднинг бœлиши мумкин эмас.

Mavzuни мустаҳкамлаш учун саволлар

1. 
   Ижодий потенциал нима?
   
2. 
   Ижодкор шахс қанақа хусусиятларга эга бœлади?
   
3. 
   Ижод ва фикр эркинлигининг муносабати қанақа?