Amaliy matematika va informatika yo’nalishi 017-45 guruh talabasi Bozorov Abbosning Operatsion tizimlar fanidan 8-amaliy topshiriq bo`yicha tayyorlagan. Mustaqil ishi Mavzu: ” Operatsion tizimlarda xotirani boshqarish ”

DDR1 — maksimal ishlash chastotasi 400 megagersgacha;

DDR2 — maksimal chastotasi 800 megagersgacha;

DDR3 — maksimal ishlash chastotasi 1800 megagersgacha.

Har bir tezkor xotira turi o’zining platasiga ega, ya’ni platadagi slot faqat bir turdagi tezkor xotirani qabul qiladi. Misol uchun, DDR1 uchun mo’ljallangan plataga DDR2 ni o’rnatib bo’lmaydi. Chunki har bir tezkor xotira turi oʻzgacha ulanish tishlariga ega. Oʻlchami bir xil boʻlishi mumkin lekin tishlari oʻrtasida farq bor.
Muhim ma’lumotlardan biri shuki, plata shinasini ham tezkor xotirani oʻrnatishda e’tiborga olish, uning chastotasini ham bilib qoʻyish zarur. Bu ma’lumotni kompyuter platasi hujjatidan topishingiz mumkin. Misol uchun, 800 MGʼda ishlaydigan DDR2 tezkor xotirasini 533 MG shinada ishlaydigan plataga qoʻyilsa, tezkor xotira ham 533 MGʼda ishlaydi yaʼni shu chastotaga moslashadi. Agar har xil chastotada ishlaydigan 2 ta tezkor xotirani bir plataga oʻrnatilganda, umumiy ishlash chastotasi kichik bo’lgan chastota bilan bog’liq bo’ladi. Misol tariqasida 1000 MG va 600 MG chastotada ishlaydigan tezkor xotirani bitta plataga oʻrnatilsa, shunda tezkor xotira 600 MGЦ chastota bilan ishlaydi. Tezkor xotira koʻplab oʻyin va dasturlar uchun javobgardir.

Dastur generatsiyalangan bunday adres odatda mantiqiy adres ( virtual xotirali tizimlarda u ko’pincha virtual xotira ) deb nomlanadi. Barcha mantiqiy adreslar to’plami mantiqiy adreslar maydoni deb ataladi.

Aksariyat zamonaviy operatsion tizimlar xotirani segment boshqaruv xususiyatiga ega. Operatsion tizimlarning ba’zi arxetekturalarda ( masalan Intel) segmentlash qurulmalar tomonidan qullanadi.
Xotiradan samarali foydalanishni ta’minlash uchun operatsion tizim quydagi funksiyalarni bajarishi lozim.
Fizik xotirani aniq bir sohada jarayon adreslar to’plamini aks ettirish.
Qarama – qarshi jarayonlar o’rtasida xotirani taqsimlash .
Jarayonlar adreslar maydoniga ruxsatni boshqarish.
Operativ xotirada joy qolmagand, tashqi xotiraga jarayonlarni ( qisman yoki tuliq ) yuklash.
Bo’sh va band xotirani hisobga olish.
Dastlabki operatsion tizimlarda xotirani boshqarishning eng oddiy metodlari qo’llanilgan. Xotirani boshqarish tizimi jarayonni xajmini baholaydi, unga mos keluvchi bo’limni tanlaydi, jarayonlarni bub o’limga yuklaydi va adreslarni sozlaydi.
Tezkor xotirani boshqarishning eng oddiy yo’li uni oldindan ( generatsiya bosqichiga yoki tizim yuklanishi vaqtida ) bir qancha qat’iy belgilangan o’lchamdagi bo’limlarga bo’lishdan iborat. Bu sxema IBM OSG’360 (MFT), DEC RSX – 11 va shunga o’xshash boshqa sistemalarda qo’llanilgan.
Qoida bo’yicha svoping tizimi fiksirlashning bo’limlariga asoslanishi mumkin. Ammo dinamik taqsimlash yoki o’zgaruvchi bo’limli sxemalar samarali xisoblanadi.
Yuqorida tafsiflangan sxemalarda xotiradan samarali foydalanilmaydi shuning uchun ham xotirani taqsimlashning zamonaviy sxemalarda jarayonni operativ xotirada uzliksiz blok sifatida joylashtirish ko’zda tutimagan.
Xotirani sahifali tashkil etishda eng oddiy va eng keng tarqalgan usul( yoki paging), xotiraning vham mantiqiy adres maydoni, ham fizik maydonni bir xil o’lchamdagi sahifa va bloklar to’plami ko’rinishida tashkil etishdir.
Xotirani boshqarishni yana ikkita sxemasi mavjud segmentli va segment = sahifali. Segmentlar sahifalardan farqli ravishda o’zgaruvchi o’lchamiga ega bo’lishadi. Xotirani segmentli tashkil etishda virtual adres, dasturchi uchun ham, operatsion tizim uchun ham ikki o’chamli bo;ladi va ikki maydondan segment tartib raqami va segment ichidagi joy raqamidan iborat bo’ladi.