Amaliy mashg’ulotlar

 
3-mavzu: O‘quvchilar va tengdoshlar orasidagi konfliktlar 
 
Reja: 
1.  Inson  shaxsining  pedagogik-psixologik  rivojlanishi  va  uning  shakllanishi 
murakkab ijtimoiy jarayon. 
2.  Tengdoshlar  va  o‘quvchilar  bilan  kelishmovchilik  kelib  chiqishida  toifa  va 
uning xususiyatlari. 
3.  Kichik guruhchalarda yuzaga keladigan konfliktlar. 
 
Tayanch so’z va iboralar: o'quvchi, tengdoshlar, zo’ravonlik, nizo
, konfliktli 
vaziyat,  ijtimoiy  nizo,  madaniyat,  konflikt,  ijtimoiy  aloqalar,  jamiyat, 
to’qnashuv,  kichik  guruhchalar,  konflikt  manbalari,  xususiyat, 
nizo 
turlari,stress, ijtimoiy jarayon
 
 
 

---

Yurtimiz  mustaqillikka  erishgach,  o‘zining  mustaqil  taraqqiyot  yo‘lini 
belgilab  oldi.  Bu  yo‘l  jamiyatimiz  kelajagini  o‘z  qo‘llariga  oluvchi  –  yoshlarga 
beriladigan  ta’lim-tarbiya  asosida  belgilanadi.  Shu  nuqtai  nazardan  1997  yil  29 
avgustda “Kadrlar tayyorlash milliy dasturi“ va ”Ta’lim to‘g‘risida” gi Qonun qabul 
qilinib, unda kadrlar tayyorlashning milliy modeli yaratildi. Mazkur modelda shaxs 
bosh  va  markaziy  o‘rinni  egallab,  modelninig  qolgan  qismlari  shaxs  manfaatlari 
uchun  xizmat  qiladi.  Ayniqsa  uzluksiz  ta’lim  tizimi  individ  hayotga  kelgandan 
boshlab, to maktabdan tashqari ta’lim muassasalaridagi “masofani” qamrab oladi. 
Ta’lim-tarbiya  muassasalari  o‘z  vazifalarini  amalga  oshiraverishi  mumkin. 
Ammo  hayot  qarama-qarshilik  va  ziddiyatlardan  iborat.  Yoshlar,  qolaversa, 
jamiyatning  barcha  a’zolari  shu  ziddiyatni  yengib,  ulardan  to‘g‘ri  xulosa  chiqara 
oladimi?! 
Demak,  ta’lim-tarbiya  muassasalaridan  tashqari  tarbiyaviy  ta’sirlar,  ya’ni 
kundalikdagi ijtimoiy voqeliklarning shaxsga ko‘rsatayotgan ta’siri, ularni ijtimoiy-
pedagogik,  ilmiy,  nazariy  va  amaliy  o‘rganish,  pedagogikada  shu  kunga  qadar 
yetarlicha e’tibor berilmagan pedagogik yondoshuv zaruratini vujudga keltirmoqda. 
Ijtimoiy hayotning barcha jabhalari shaxsga, ayniqsa, yoshlarga albatta o‘z ta’sirini 
ko‘rsatadi. Bunga ommaviy axborot vositalari, iqtisodiyot, ko‘cha-kuy, mahalladagi 
voqiyliklar, ota-ona, yoshi kichik va kattalar orasidagi munosabatlar, ishlab chiqish 
jarayoni,  ilm-fanning  turli  sohalari.  Ammo  pedagoglar  uchun  o‘sha  jamiyatdagi 
hodisa,  jarayonlar  va  munosabatlarning  yoshlar  ongiga,  insonlarning  ma’naviy 
hayotiga, odob-axloq me’yorlariga bo‘lgan ta’siri muhimroqdir.  
Inson  shaxsining  pedagogik-psixologik  rivojlanishi  va  uning  shakllanishi 
murakkab  ijtimoiy  jarayondir.  Zero,  uning  o‘ziga  xos  xususiyatlari  va 
qonuniyatlarini asosli ilmiy bilish, o‘quvchi shaxsiga pedagogik-psixologik jihatdan 
ta’sir ko‘rsatishning zarur shartidir.  
Pedagogik-psixologik korreksiya, yuqorida ta’kidlaganimizdek, o‘quvchining 
qabul  qilingan  me’yorlarga  mos  kelmaydigan  pedagogik-psixologik  rivojlanish 
xususiyatlarini “to‘g‘rilashga” qaratilgan mutaxassis faoliyatini aks ettiradi.  
Psixologiya fanlari nomzodi Galina Sergeevna Abramovaning fikricha, shaxsiy 
psixologik  korreksiya  odamning  ichki  dunyosini  diskert  tavsifiga  (psixologning) 
asosli  ta’sir  qilishidir.  Odam  “Erdagi  jonli  evolyusiyaning  so‘nggi  pog‘onasidir”, 
ijtimoiy tarixiy faoliyat sub’ektidir. Shaxs – ijtimoiy rivojlanish fonemeni, ong va 
tushunchaga ega aniq tirik odam. 
Shaxsga  doir  rivojlanish-ijtimoiylashuv  va  tarbiya  natijasida  odamzodning 
ijtimoiy xususiyati sifatidagi shaxsning shakllanish jarayonidir.