Amaliy mashg’ulotlar. 1, 2, 3, 4-amaliy mashg’ulot

Matritsalarni qo’shish va ayirish

. Bir o’lchamdagi matritsalarni qo’shish va ayirish 

mumkin.  A=(aij)  va  B=(bij)  m×n  o’lchamli  matritsalar  yig’indisi  deb  C=A  +  B  matritsa 

ataladi  va  uning  elementlari  cij=aij+bij,  qayerda      i=1,…,m;  j=1,…,n.  Ko’rinib  turibdiki 

matritsaning  elementlari  bo’yicha  qo’shish  amali  bajariladi.  Masalan,  agar  ikkita  matritsa 

berilgan bo’lsa:  

 

1  2 

7 

 

A

9  1 13

;

 

0 

 

4  3

 

---

B

 

5  19 

31 

,

  

 

 

  

unda S=A+B:  

 

1 0 2 4 7 3 

 

1  2 4 

 

C

 

9 5  1 19 13 31

14 18 44

.  

Xususiy holda  A+0=A.  

Shunga  o’xshash  ikkita  matritsa  ayirmasi  aniqlanadi.  EXCELda  matritsalar  ustida 

qo’shish  va  ayirish  amallarini  bajarish  uchun  yacheykalarga  kiritilgan  formulalardan 

foydalanish mumkin.   

Misol 4. A va B matritsalar [A1:C3] va [A4:C6] yacheykalar diapazoniga kiritilgan   

  

  

  

Ularning  yig’indisi  C  matritsani  aniqlash  kerak. 

Yechish.  

 

1.

 

Kursorni natijaviy matritsani yuqori burchagiga joylashtiramiz, masalan A7 yacheykaga.  

2.

 

Natijaviy  matritsani  birinchi  elementini  hisoblaydigan  formulani  kiritib  olamiz,  ya’ni 

=A1+A4 (avvalam bor ingliz klaviaturasiga o’tkazib olish esdan chiqmasin)  

  

  

3.

 

Natijaviy matritsaning boshqa yacheykalariga formulani nusxalab olish kerak: kursorni A7 

yacheykasining  past  o’ng  burchagiga  joylashtiring,  «+»  shakliga  kelganidan  keyin 

sichqonchani chap tugmasini bosib turib ko’rsatkichni C7 yacheykagacha va keyin pastga 

C9 yacheykasigacha tortib borish kerak.  

  

  

  

4.

 

Natijada A7:C9 yacheyklarda berilgan A va B matritsalarning yig’indi ya’ni S matritsasi 

hosil bo’ladi.  

Matritsalarning  ayirmasi  yig’indisiga  o’xshash  aniqlanadi  faqat  yachekaga  formula 

kiritilayotganda «+» minus «-» ishorasi ishlatiladi.