Amaliy mashg’ulot: Yuza va hajm tushunchalarni o‘qitish metodikasi. Ta’rif

3.Trapetsiyaning yuzi
A BCD berilgan trapetsiya bo‘lsin (179-rasm). AC diagonalni o‘tkazamiz. AC diagonal ABCD trapetsiyani ikkita ABC va ACD uchburchakka ajratadi. Trapetsiyaning yuzi shu uchburchaklar yuzlarining yig‘indisiga teng. Uchburchaklarni mos ravishda AE va CF balandliklarini o‘tkazamiz. U holda

179-rasm


Demak, trapetsiyaning yuzi, uning asoslari yig‘indisi yarmi bilan balandligi ko`paytmasiga teng.
3- masala. Teng yonli trapetsiyaning katta asosi 44 m yon tomoni 17 m va diagonali 39 m. Shu trapetsiyaning yuzini to’ing? (180-rasm)
Ber: AD=44 m
AB=CD=17 m
AC=39 m
T.K.: =?
Yechish: Belgilashlar kiritamiz.

180-rasm

ED=x; AE=44-x; CE=h

1) x ni to’amiz: ACE va CDElardan:

2) h ni to’amiz:
3 ) BC ni to’amiz: BC=AD-2ED=44-16=28(m)
4)
Trapetsiyaning yuzini quyidagi formula bilan ham to’ish mumkin
(bunda - trapetsiyaning o‘rta Chizig‘i, -balandlik)
4. Rombning yuzi
ABCD berilgan romb bo‘lsin. (181-rasm). AC va DB diagonallarini o‘tkazamiz. ABCD rombni ADB va DBC uchburchaklarga ajratamiz. ABCD rombning yuzi ADB va DBC uchburchaklar yuzlarining yig‘indisiga teng. AO va OC bu uchburchaklarning balandliklari. U holda

181-rasm

D B, AC rombning diagonallari. Demak, rombning yuzi uning diagonallari ko`paytmasining yarmiga teng ekan.
4-masala. Balandligi 10 sm, o‘tkir burchagi esa 30 ga teng bo‘lgan rombning yuzini to’ing. (182-rasm)
Berilgan: .

182-rasm
ABC=30
CE=h=10sm
T.k. =?
Yechish:
1) dan
Demak, AB=BC=CD=DA=20 sm
2)
3)