Amaliy mashg’ulot №7: elektr o’lchashlar

Asbobning aniqlik sinfi va elektr o’lchovlari xatosini baholash

Agar asbob hujjatida ko’rsatilgan qoidaga asosan ishlatilsa, uning aniqligi ko’rsatilgan sinfga mos keladi. O’lchashdagi absolyut xatoligini sinfidan foydalanib aniqlanadi .

O’lchash asbobining aniqligi uning xatoligi nolga qanchalik yaqinligini bildiruvchi ko’rsatkichdir. Strelkali o’lchash asboblarining aniqligi keltirilgan xatolikbilan baholanadi:

Aniqlik sinfi deb asbobning maksimal ko’rsatishiga nisbatan olingan eng katta yo’l quyiladigan xatolikka aytiladi.

(10.1)

bu erda A-aniqlik darajasi (xatoligi) maksimal absolyut xatoligi.

A_max- asbobning o’lchov chegarasi.

A_o’-o’lchangan miqdor;

A_h-o’lchanadigan miqdorning haqiqiy qiymati,

Aniqlik xossasiga qarab asbobning o’lchashlaridagi absolyut xatoligini topish mumkin. Absolyut xatolik asbobning butun shkalasi bo’yicha bir xil deb hisoblanadi. (10.1) tenglikga asosan absolyut xatolik

(10.2)

bo’ladi .

Nisbiy xatolik

a) 0,5 C dan

yoki (10.3)

A_x-o’lchanayyotgan kattalik (10.1) ga asosan (10.2) ni qo’yidagicha yozish mumkin:

yoki (10.4)

b) agar 0,5 A bo’lsa nisbiy xatolik

A_x – qancha kichik bo’lsa, nisbiy xatolik shuncha katta bo’ladi. Biror kattalikni o’lchashda ikkinchi yarim shkaladan foydalanilsa xatolik kam bo’ladi. O’lchashlarda asbobning maksimal ko’rsatishini taxminan 70–80% ni tashkil etadigan kattaliklarni o’lchash maqsadga muvofiq bo’ladi. Shuning uchun amalda ko’p chegarali asboblardan foydalaniladi.Bunday asboblar ishlatilganda asbobning o’lchash chegarasi o’lchanayotgan kattalikka yaqin holatda qo’yiladi.