Amaliy mashg‘ulot №4 Mavzu: Iqtisodiy tahlilning turlari, axborot manbalari va iqtisodiy tahlil ishlarini tashkil etish. Reja

Topshiriq№2

Berilgan ma’lumotlar asosida mahsulotni material sigimini va material qaytimini tahlil qiling va xulosa yozing?

Asosiy faoliyat turi bo‘yicha

(ming so‘m)
12-jadval

Ko‘rsatkichlar nomi	Satr xos raqami	Hisobot davrida
		Chorak	Yil boshidan
1	2	3	4
Ishlab chiqarilgan mahsulotning (ishlar, xizmatlar) amaldagi narxi (qo‘shimcha qiymat solig‘i va aktsizsiz)	011	131408	453781
Harajatlar - jami (satrlar yig‘indisi 013, 040, 061, 070)	012	125304	437297
1. Ishlab chiqarilgan mahsulotning (ishlar, xizmatlar) ishlab chiqarish tannarxi (satrlar yig‘indisi 014, 024, 025, 026, 028)	013	105797	369696
SHu jumladan: Ishlab chiqarilgan moddiy harajatlar (qaytadan chiqindilarni chegirgan holda) (satrlar yig‘indisi 015, 017, 018, 021, 022, 023)	014	98062	340452
Ulardan: Xomashyo va materiallar (xarid qilinadigan)	015	94522	329069
Ulardan: materiallar	016
Chet tashkilotlar bajargan ishlab chiqarish tarzidagi ishlar va xizmatlar	017	196	645
Tabiiy xomashyo	018	221	412
Shu jumladan: Korxonalarning suv xo‘jaligi tizimidan oladigan suvga to‘laydigan haq (me’yor doirasida va undan ortiq)	019	221	412
Yerlarni rekultivatsiya qilish uchun ajratmalar	020
Chetdan olinadigan barcha turdagi yoqilg‘i	021	1418	5039
Xarid qilinadigan barcha turdagi energiya	022	1705	5287
Boshqa ishlab chiqarish moddiy harajatlari	023
Ishlab chiqarish tarzidagi ish haqi to‘lash harajatlari (sutkaliksiz)	024	5292	20235
Ishlab chiqarish ijtimoiy sug‘urta ajratmalari	025	1965	7697
Asosiy vositalar va ishlab chiqarish nomoddiy aktivlar amortizatsiyasi	026	267	1101
Ulardan: Nomoddiy aktivlar	027
Ishlab chiqarishning boshqa turdagi harajatlari (satrlar yig‘indisi 029, 030, 032 dan 037 gacha)	028	211	211

Biznes reja ma’lumotlari

Mahsulot hajmi, korxona ulgurji bahosida-403810 ming so‘m
Ishlab chiqarish harajatlari tarkibida moddiy harajatlar-322457 ming so‘m

Xulosa
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Topshiriq№3

Berilgan ma’lumotlar asosida Navbahor MCHJda mehnat unumdorligi ko‘rsatkichlarining darajasi va dinamikasi tahlilini amalga oshiring va xulosa tayyorlang.

Navbahor MCHJda mehnat unumdorligi ko‘rsatkichlar
13-jadval

	O‘tgan yilda	Reja bo‘yicha	Haqiqatda
Mahsulot hajmi (ming so‘mda):	2113430	2198763	2553967
Ishlab chiqarish xodimlari (kishi)	838	820	814
Shundan ishchilar (kishi)	617	605	599
Ishchining yil davomida ishlagan kishi-kunlari (kishi-kun)	263	265	256
Ishchini yil davomida ishlagan kishi-soatlari (kishi-soat)	2087.15	2074.71	2008.81
O‘rtacha ish kuni davomiyligi (soat)	7.85	7.83	7.84
Ishchilarni xodimlar tarkibidagi ulushi (%)	73.63	73.7	73.59

Navbahor MCHJda mehnat unumdorligi ko‘rsatkichlarining darajasi va dinamikasi tahlili

14-jadval

Ko‘rsatkichlar	O‘tgan yili	Hisobot yili		Farqi (+,-)
		Biznesreja bo‘yicha	Haqiqatda		O‘tganyildan	Biznes rejadan
1	2	3	4		5	6
1. Mahsulot hajmi (ish, xizmat)solishtirma ulgurji bahoda, ming so‘m	2113430	2198763	2553967		+440537	+355204
2. Sanoat ishlab chiqarish xodimlarini ro‘yxat bo‘yicha soni, kishi	838	820	814		-24	-6
3. Shu jumladan, ishchilar soni, kishi	617	605	599		-18	-6
4. Bir ishchini yil davomida ishlagan kishi-kunlari, kishi-kun	263	265	256		-7	-9
5. Bir ishchini yil davomida ishlagan kishi-soatlari, kishi-soat	2087,15	2074,71	2008,01		-79,14	-66,7
6. O‘rtacha ish kuni davomiyligi, soat	7,93	7,83	7,84		-0,09	+0,01
7. Ishchilar sonini sanoat ishlab chiqarish xodimlari tarkibida tutgan salmog‘i, %	73,63	73,78	73,59		-0,04	-0,19
8. Bir xodimga to‘g‘ri keladigan o‘rtacha yillik mahsulot, ming so‘mda (1\2)	2522,0	2681,4	3137,6		+615,6	+456,2
9. Bir ishchiga to‘g‘ri keladigan o‘rtacha yillik mahsulot, ming so‘mda (1\3)	3425,3	3634,3	4263,7		+838,4	+629,4
10. Ishchining bir kunlik ish unumi, so‘m (1\4)	8035,855	8297,219	9976,433		+1940,578	+1679,214
11. Ishchining bir soatlik ish unumi, so‘m (1\5)	1012,591	1059,793	1271,889		+259,298	+212,096

Ushbu jadval ma’lumotlar asosida Navbahor MCHJdagi mehnat unumdorligiga va uning dinamik o‘zgarishlariga baho berishimiz mumkin bo‘ladi. Ma’lumotlardan ko‘rinib turibdiki, korxonada barcha turdagi mehnat unumdorlik ko‘rsatkichlari o‘tgan yili va biznes rejaga nisbatan o‘sgan. Mehnat unumdorligining o‘sishiga asosan mahsulot ishlab chiqarish hajmining o‘sishi va aksincha, ishchi vaxodimlarning kamayganligi sabab bo‘lgan. Unumdorlikning o‘sishini ijobiy baholash lozim.

Topshiriq№4

Berilgan ma’lumotlar asosida Navbahor MCHJda mehnat unumdorligi ko‘rsatgichlariga ta’sir etuvchi omillar tahlilini amalga oshiring va xulosa tayyorlang.

Navbahor MCHJning ma’lumolari
15-jadval

	O‘tgan yilda	Reja bo‘yicha	Haqiqatda
1.Mahsulot hajmi (ming so‘mda)	2113430	2198763	2553967
2.Ishlab chiqarish xodimlari (kishi)	838	820	814
Shundan ishchilar (kishi)	617	605	599
3.Ishchining yil davomida ishlagan kishi-kunlari (kishi-kun)	263	265	256
4.Ishchini yil davomida ishlagan kishi-soatlari (kishi-soat)	2087.15	2074.71	2008.81
5. O‘rtacha ish kuni davomiyligi (soat)	7.85	7.83	7.84
6.Ishchilarni xodimlar tarkibidagi ulushi (%)	73.63	73.78	73.59

Echish:
Navbahor MCHJda bir xodimning mehnat unumini va uning o‘zgarishiga ta’sir etuvchi omillar tahlili
16-jadval

Ko‘rsatkichlar	O‘tgan yili	Hisobot yili		Farqi (+,-)
		Biznes reja bo‘yicha	Haqiqatda	O‘tgan yildan	Biznes rejadan
1	2	3	4	5	6
Mahsulot (ish, xizmat) hajmi solishtirma ulgurji bahoda, ming so‘m	2113430	2198763	2553967	+440537	+355204
Sanoat ishlab chiqarish xodimlarni o‘rtacha soni, kishi	838	820	814	-24	-6
Shu jumladan:
Ishchilar soni, kishi	617	605	599	-18	-6
Sanoat ishlab chiqarish xodimlari tarkibidagi ishchilar salmog‘i, % gr3*100/gr2	73,63	73,78	73,59	-0,04	-0,19
Bir xodimga to‘g‘ri keladigan o‘rtacha yillik mahsulot, ming so‘m gr1/gr2	2522,0	2681,4	3137,6	+615,6	+456,2
Bir ishchiga to‘g‘ri keladigan o‘rtacha yillik mahsulot, ming so‘m gr1/gr3	3425,3	3634,3	4263,7	+838,4	+629,4
Bir xodimni rejaga nisbatan mehnat unumining o‘zgarishi:	X	X	X	X	+456,2
A) Ishchilar salmog‘ini o‘zgarishi hisobiga -0,19*3634,3 /100	X	X	X	X	-6,905
B) bir ishchini mehnat unumini o‘zgarishi hisobiga +629,4*73,59/100	X	X	X	X	+463,175

Navbahor MCHJda hisobot davrida bir xodimning o‘rtacha yillik mehnat unumdorligi biznes rejaga nisbatan 456,2 ming so‘mga o‘sgan. Bunga asosan ikkita omil ta’sir etgan. Bizning misolimizda mahsulot hajmi solishtirma ulgurji bahoda o‘tgan yilga, rejaga nisbatan ortgan. Xodimlar va ishchilar soni esa shu davr ichida kamaygan. Demak, mahsulot hajmini o‘sishi mehnat unumdorligini o‘sishi bilan izohlanadi. Ya’ni, korxonaning ishlab chiqarish xodimlari tarkibida ishchilar salmog‘ining o‘zgarishi hisobiga bitta xodimning o‘rtacha yillik mehnat unumdorligiga 6,905 ming so‘mga pasayishiga ta’sir etgan. Aksincha, ikkinchi omil bo‘lmish, bir ishchining mehnat unumdorligini biznes rejaga nisbatan 629,4 ming so‘mga ortganligi hisobiga bitta xodimning mehnat unumdorligi ham 463,175 ming so‘mga ortgan. Har ikkala omilning ta’siri umumlashtirilganda, ularning natijasi ijobiy bo‘lib, bu ko‘rsatkich 456,2 ming so‘mni tashkil qilgan.

Xulosa:
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________