Ishdan maqsad: Uzatishlar qutisini moylash va sovutish sistemasini xisoblash.
Nazariy ma’lumotlar. Moylash sistemasini xisoblash. Dastgohlarni xarakatlantiruvchi qismlarini moylash ishqalanish ta’sirisiz xarakatlarni kamayishiga sezilarli darajada ta’sir etib, dastgohlarni yashovchiligini va ishga yaroqligini uzaytiradi.
Dastgohlarni moylash uchun suyultirilgan har xil markadagi industrial qo‘llaniladi Maslan: yuqori tezlik bilan ishlovchi tezliklar qutisi va shpindel qismlari uchun I – 12 va I – 20 moylar ishlatiladi.I – 20 kattaaylanishlarini taminlovchi tezliklar qutisi, gorizontal yo‘nalishda xarakatlanuvchi yo‘naltiruvchilar, yo‘naltiruvchi vint va gayka juftlarida I – 20 va I – 50 kichik va o‘rta tezliklarni uzatib beruvchi tezliklar qutisida vertikal yo‘nalishni ta’minlo‘vchi yo‘naltiruvchilarda qo‘llaniladi.
Dastgohlarda moylash doimiyligini ta’minlo‘vchi moyini xajmi quyidagi fo‘rmula orqali xisoblanadi:
Bu yerda - dastgohni xamma ishqalanish yuzalarini moylashga sarflanadigan yeg‘ilgan ishqalanish quvvati.
- dastgohni foydali ish koyefisiyenti.
t = 40 50o C – ishqalanish yuzaga kirib va chiquvchi moyning issiqlik farqi.
Moyni xisoblangan qismi Q ga qarab moy xaydovchi nasosni unumdorligi quyidagi fo‘rmula orqali topiladi.
K = 1.4 1.6 – moylo‘vchi sistema normal ishlashini taminlo‘vchi qo‘shimcha koyefisiyent. Topilgan unumdorlikga asosan nasos turini tanlanadi. Truboprovod diametri quyidagi fo‘rmuladan aniqlanadi.
Q – truboprovod orqali o‘tuvchi moyni xajmi
V – moyni oqish tezligi 2 4 m/sek
Moy bakini xajmi 4 – 5 minutli ishlashiga yetarli bo‘lgan qo‘shimcha moyni xam xajmini xisobga olib xisoblanadi. Moyni so‘vish materialining yuzasi quyidagi tenglik orqali aniqlanadi.
Bu yerda – mos xolda suzuvchi va suzilgandan keyingi moyni bosimi .
– moyni dinamik ilashuvchi koyefisenti.
j – suzuvchi materialni solishtirma o‘tkazuvchanlik koyefisiyenti. Byaz materiali uchun – 600, paxta va qog‘oz aralashmasidan tayyorlangan material uchun – 90, 1smqalinlikdagi tozalangan yumshoq jun materiali uchun - 150, plastinkali suzgichlar uchun – 800.
Suvutgich sistemasini xisoblash.
Dastgohlarda ishlov beris issiqligini va mexanizmlardan ajralayotgan issiqliklarni kamaytirish uchun moylovchi-sovututvchi suyuqlik qo‘llaniladi. Ko‘p xollarda qattiq moylash jinslari /grafin, parafin, molibden, kabi/ aralashtirilgan moy va emulsiya suyuqliklari qo‘llaniladi. Sovutish uchun qo‘llaniladigan suyuqlik ishchi zo;nasi a bakga qaytib keluvchi sovushga ulgurishi kerak. Sovutish sistemasini xisoblashda birinchi navbatda nasos unumdorligi aniqlangan bo‘lishi kerak.
Emulsiya bilan sovutishda nasosning unumdorligi:
Mineral moy bilan sovutish.
Bu yerda:
Nk – qirqish uchun sarflanadigan quvvat, kWt;
– suvutish suyuqligining temperaturasini ko‘tarilishi.
Suvutish qirindi ajralib chiqishi bilan birga olib borilsa, nasosni unumdorligi quyidagicha aniqlanadi:
Bu yerda:
– qirindini yuvib ketkazish uchun sarflanadigan suyuqlikni xajmi;
moylo‘vchi suyuqlikni issiqlikni yutish koyefisiyenti.
Moylo‘vchi va sovutuvchi suyuqlikni bakini xajmi quyidagi munosabatni qanoatlantirishikerak.
Ishni bajarish tartibi: Oldingi amaliy mashg‘ulotlarda topilgan kesish quvvati asosida nazariy qismda keltirilgan ketma -ketlikda moylash va sovutish sistemalari xisoblansin.
Moylash va sovitish sistemasini hisoblash. Q = 35 = 35 · = 0.3 dm3/ min.
Nish = Np (1- η) = 3(1 – 0.87) = 0.39
t = (40 ÷ 50)
Moy haydovchi nasosni unumdorligi .
Qnas = Ka = 1.5 · 0.13 = 0.45 dm3/ min.
Truboprovod diametri.
D = 4.6 = 4.6 = 1.45 mm.
Moyni sovitish materialini yuzasi.
F = ;
Sovitish sistemasini hisoblash. Emulsiya bilan sovitishda nasosni unumdorligi.
Qn = 14 = 14 · = 2.5 dm3/ min.
N = 3 Δt = ( 15 ÷ 20) = 175
Mineral mos bilan sovitishda.
QN = 35 = 35 · = 6.2 dm3/ min.
Sovitish qirindi ajralib chiqishi bilan birga olib borilsa, nasosni unumdorligi quyidagicha :
QH = Q1 – KN = 20 – 4 · 3 = 8 dm3/ min.
Valni hajmi : V ≥ (10 ÷ 20)Q = 15 · 20 = 300 dm3/ min.
Q = 10 ÷ 30 – qirindi yuvib ketkazish uchun sarflangan suyuqlik xajmi.
K = 2 ÷ 6 – moylovchi suyuqlikni yutish koeffisiyenti.
Hisobotning mazmuni. 1. Mavzu.
2. Ishdan maqsad.
3. Qisqacha nazariy ma’lumot.
4. Uzatishlar qutisini moylash va sovutish sistemasini xisoblash.
5. Xulosa.
