Amaliy mashg’ulot №1 Nаzаriy mехаnikа

BO’YLAMA DEFORMATSIYA. GUK QONUNI.

Sterjening bo’ylama kuch ta’siridagi deformatsiyasini o’rganaylik. Sterjening deformatsiyasigacha bo’lgan o’zunligini l bilan, deformatsiyadan keyingi o’zunligi esa l₁ belgilaylik. Sterjenning absolyut cho’zilishi

e = e₁ – e

bo’ladi va uzunlik birligida o’lchanadi.

Sterjening uzunligiga to’g’ri kelgan absalyut bo’ylama deformatsiya nisbiy bo’ylama deformatsiya deyiladi.

= e /e

Elastiklik yo’qolguncha absolyut l deformatsiya cho’zuvchi kuchga to’g’ri proporsionaldir. Buni birinchi marta ingliz fizigi Robert Guk aniqlagan va shuning uchun Guk qonuni deyiladi:

e = Pe/EF (16)

EF - cho’zilish yoki siqilishda sterjen bikrligi. Ye - Elastiklik moduli, N/m², MN/m² birliklardao’lchanadi. Elastiklik moduli materialning cho’zilish yoki siqilishga qarshilik ko’rsatish xususiyatini bildiradi. F - ko’ndalang kesim yo’zi.

Bikrlik koeffitsenti s = EF /e

Sterjenni 1 sm gacha cho’zuvchi S kuch bikrlik koeffitsenti deyiladi.

Bikrlik koeffitsentiga teskari kattalik moyillik koeffitsenti deyiladi.

= 1/s = e/ EF