Amaliy mashg’ulot №1 Aktiv va passiv elektron komponentlardan tashkil topgan ketma-ket va parallel zanjirlarni xisoblash

AMALIY MASHG’ULOT №1
Aktiv va passiv elektron komponentlardan tashkil topgan ketma-ket va parallel zanjirlarni xisoblash.
Amaliy mashg’ulotning maqsadi: Talabalarga aktiv va passiv elektron komponentlardan tashkil topgan ketma-ket va parallel zanjirlarni xisoblashn va ularning turlari haqida ma’lumot berish.
NAZARIY QISM
Elektr toki. Qarshilik. Asosiy ifodalar va tenglamalar.
G.Om qonuni. Qarshilik. Elektr toki - bu zaryad tashuvchi zarrachalarning yo‘naltirilgan tartibli harakatidir.
Tok kuchi vaqt birligida o‘tkazgichning ko‘ndalang kesimi orqali o‘tuvchi elektr (zaryad) miqdori bilan aniqlanadi:
I = Q/t (1.1)
Tok kuchining birligi amper (A):
1A = 1K/1s
Tok zichligi (A / mm²)
J = I / S (1.2)
bu yerda I - o‘tkazgichdagi tok kuchi; (A); S - o‘tkazgichning ko‘ndalang kesim yuzasi, (mm²).
Zanjirning bir qismi uchun Om qonuni: Zanjirning bir qismidan o‘tuvchi tok kuchi shu qismdagi U kuchlanishga to‘g‘ri proporsional va uning R qarshiligiga teskari proporsional, ya’ni:
I = U/R (1.3)
bu yerda U voltda (V); R - Om birlikda (Ω) o‘lchanadi.
Butun zanjir uchun Om qonuni:
I = E/(R + r) (1.4)
tenglama bilan ifodalanadi va bu yerda e - elektr energiya manbasining elektr yurituvchi kuchi, (V); r - tashqi zanjir qarshiligi, ; r - manbaning ichki qarshiligi, ( Ω.
O‘tkazgichning elektr qarshiligi:
R = U /1
tenglama bilan ifodalanadi. Qarshilikka teskari kattalik o‘tkazuvchanlik g deb ataladi va simens birlikda (Cm) o‘lchanadi. lCm = 1/ Ω ;
G=1/R (1.5)
O ‘tkazgichning elektr qarshiligi: (1.6)
tenglama bilan ifodalanadi, bu yerda: p- solishtirma qarshilik, (Ω *mm²/m); l - o‘tkazgich uzunligi, (m); S- o‘tkazgichning ko‘ndalang kesimi yuzasi, (mm²). Solishtirma qarshilikka teskari kattalik solishtirma o‘tkazuvchanlik deyiladi, (m / Ω *mm²)) va quyidagi tenglama bilan ifodalanadi:
γ=1/ρ ⁽¹.⁷⁾