Amaliy mashg’ulot №1 (4-soat). Mavzu: Detallarini tayyorlash va ta’mirlash texnologik jarayoni. Tokarlik stanoklari shpindellarini tayyorlash, ta`mirlash jihozlari va texnologik jarayonini o`rganish Ishdan maqsad

2.4-rasm. “Qaldirg’och dumi” shaklidagi yo’naltruvchilar parallelligini tekshirish uchun moslama



2.5-rasm. Support karetkasi kordinatalar aniqligini tekshirish moslamasi

kalodkaning joyidan siljib ketmasligiga e’tibor berish kerak. Yelim qotganidan keyin, qotishi 18 – 20⁰C haroratda 24 soat davom etadi, karetkani stanina yo’naltruvchilaridan olib qog’oz list olib tashlanadi. Yelimlanish zichligi yengil taqillatib aniqlanadi. Bunda tovush barcha uchastkalarda bir xil tonda bo’lishi kerak.

1 0) Qoplagichda moylash ariqchalari bajarilib, keyin karetka yuzalari stanina yo’naltruvchilari bo’yicha shabrlanadi. Bir vaqtning o’zida karetkaning bo’ylama yo’naltruvchilarini ko’ndalang yo’naltruvchilariga perpendikulyarligini 16,a-rasmda ko’rsatilgan moslama yordamida tekshirib ko’rish kerak. Chetga chiqish 200 mm uzunlikka 0,02 mm (botiqlik tomonga) ruxsat etiladi. Karetkani fartukka mahkamlash tekisligini staninani surishlar qutisini mahkamlash tekisligiga perpendikulyarligi uroven yordamida (2.5-rasm, poz.3) tekshirib ko’riladi. 300 mm uzunlikka 0,05 mm dan ortiq bo’lmagan chetga chiqishga ruxsat etiladi. 2.6-rasm. Karetkaning buylama yunaltiruvchilaridan
qirqib olinadigan metall qatlami kattligini o’lchash sxemasi


Ko’ndalang salazkalarni ta’mirlash. Salazkalarni ta’mirlashda 1, 2, 3 va 4 (2.7-rasm) yuzalari to’g’richiziqliligi, va 1 va 2 yuzalarni o’zaro parallelligi ta’minlanadi. Salazkalarni jilvirlab yuzalarning aniqligini va √0,8 g’adir-budurligini ta’minlash ancha qulay.
Ta’mirlash quyidagicha amalga oshiriladi:

1. 
   2, 3 va 4 yuzalar zaboin, zadir lardan tozalanadi. 2 yuzani tekshirish kraskadagi plita bo’yicha, 3 va 4 yuzalar kraskadagi tekshirish (burchak lineykasi) klini bo’yicha amalga oshiriladi.
   
2. 
   Salazka 2 yuza bilan yassi jilvirlash dastgohi magnit stoliga o’rnatiladi va 1 yuza toza jilvirlanadi. Jilvirlashda detalni qizishiga yo’l qo’yilmaydi, tekislikdan chetga chiqish 0,02 mm gacha ruxsat etiladi.
   
3. 
   Salazka jilvirlangan yuzasi bilan magnit stoliga o’rnatiladi va yuza 2 jilvirlanadi, yuza 1 ga parallelligi ushlanadi. Parallellikdan chetga chiqish 0,02 mm gacha ruxsat etiladi. O’lchash har bir tomondan uch-to’rtta nuqtada mikrometr bilan amalga oshiriladi.
   
4. 
   S alazka 1 tekisligi bilan magnit stoliga o’rnatiladi. Yuza 4 ni stol yo’liga parallelligidan chetga chiqishi detalning butun uzunligiga 0,02 mm dan ortiq bo’lishi kerak emas. Dastgohni jilvirlash kallagi 45⁰ burchak ostida o’rnatiladi va yuza 4 chashkasimon jilvirtoshni yon sirti bilan jilvirlanadi.
   
5. 
   Yuza 3 dastgoh yo’liga parallellikka to’g’rilanadi va jilvirlanadi.
   
6. 
   Salazka 2, 3 va 4 yuzalari bilan karetkaning ta’mirlangan yo’naltruvchilariga o’rnatiladi va ularni 70 % dan kam bo’lmagan maydonini egallashi kerak. Qalinligi 0,03 mm bo’lgan shchup karetka va salazkani brikish yuzalari orasidan o’tishi kerak emas. Agar shchup o’tsa yoki “tiqilib qolsa” ham karetka yo’naltruvchisi bo’yicha kraskada tekshirilib 2, 3 va 4 yuzalar shabrlanishi kerak. 2.7-rasm. Supportning ko’ldalang salazkasi