Amaliy mashgulot № Elektr energiya ishlab chiqarish turli XIL tipdagi elektr stantsiyalarning texnologik va struktaviy sxemalarini tuzish va holatini hisoblash

AMALIY MASHGULOT №
Elektr energiya ishlab chiqarish turli xil tipdagi elektr stantsiyalarning texnologik va struktaviy sxemalarini tuzish va holatini hisoblash
(Topshiriq variantlari va dastlabki ma’lumotlar 16.1-jadvaldan olinadi)

1. 
   Elektr stansiyalar (GES, KES, IEM)ning texnologik prinsipial sxemalarini tuzish.
   
2. 
   Elektr stansiyaning quvvat uzatilishining struktura sxemasini tuzish.
   
3. 
   Elektr stansiyaning asosiy kuch elementlari (transformatorlar, generatorlar)ni tanlash va ularning parametrlarini ko’chirib olish.
   
4. 
   Elektr stansiyalarning elektr zanjirida quvvatlar oqimi sxemasini tuzish (transformatorlardagi isroflarni hisobga olmasdan).
   
5. 
   Elektr stansiyalarning elektr zanjiridagi toklarni taqsimlash sxemasini tuzish.
   

Misol. Quyidagi 16.1-jadvalda keltirilgan ma’lumotlar asosida hisoblashlarni amalga oshiramiz.
16.1-jadval.

Elektr stansiya tipi	GES
Generatorning nominal aktiv quvvati,	40 MVt
Bloklar soni	3
Sistemani bog’lovchi liniyaning kuchlanishi	110 kV
Sistemani bog’lovchi HEULsining uzunligi	50 km
Tupikli liniyaning soni va quvvati	2*22 MVA

1. 
   GESning struktura sxemasini tuzish va asosiy kuch elementlarini tanlash
   

GESning uzatilayotgan quvvatini blok sxemasini qabul qilamiz.

16.1-rasm. GESning blok sxemasi.

Variantda berilgan ma’lumot asosida generator tipini tanlaymiz.
G-1, G-2, G-3 (VГС 525/150-20 tipli) gidrogeneratorlar parametrlarini yozib olamiz.

Bitta blokning o’z ehtiyoji uchun sarflanadigan quvvatini aniqlaymiz.
(quvvat bo’yicha o’z ehtiyoj koeffitsienti (1%) 3.2-jadvaldan olinadi).
Kuch transformatorining o’rnatilgan quvvatini aniqlaymiz.

Variantdan kelib chiqib, bizda tupikli HEUL 2*22 MVA, ya’ni 44 MVA quvvat yuklamaga sarf bo’ladi.
Sistemaga berilayotgan quvvatni aniqlaymiz.

Tanlangan generator va hisoblashlarga asoslanib kuch transformatorlarini hamda o’z ehtiyoj transformatorlarini tanlaymiz.
T-1, T-2, T-3 (ТДЦ-80000/110 tipli) kuch transformatorlar parametrlarini yozib olamiz.

O’ET-1, O’ET-2, O’ET-3 (ТСZС-630/10 tipli) o’z ehtiyoj transformatorlar parametrlarini yozib olamiz.

Stansiya elektr zanjirida quvvatlar taqsimoti sxemasini tuzamiz.

16.2-rasm. Quvvatlar taqsimoti sxemasi.

2. Stansiya elektr zanjiridagi toklarni aniqlaymiz va toklar taqsimoti sxemasini tuzamiz.
Generator zanjirida yoki birlamchi o’z ehtiyoj zanjirida:

O’z ehtiyoj transformatorining ikkilamchi zanjirida:

Blok transformatorining past kuchlanish tomonidagi zanjirida:

Blok transformatorining yuqori kuchlanish tomonidagi zanjirida:

Har bir liniyaning yuklama toki:
(umumiy liniya uchun )
Sistema bilan stansiyani bog’lovchi liniya toki (har bir liniya bo’yicha)
(umumiy liniya uchun )
Har bir liniyaning hisoblangan yuklama toklariga asoslanib liniya uchun mos keluvchi o’tkazgichni va uning parametrlarini tanlaymiz.
Tanlangan АС-150/24 tipli o’tkazgichning kerakli parametrlarini yozib olamiz.


16.3-rasm. Toklar taqsimoti sxemasi
16.2-jadval. Stansiyalar uchun quvvat bo’yicha o’z ehtiyoj koeffitsientlari.

Elektr stansiya turi.	Yoqilg’i turi.	Quvvat bo’yicha o’z ehtiyoj koeffitsienti, %.
IEM	Ko’mir	8-14
	Gaz, Mazut.	5-7
KES	Ko’mir.	6-8
	Gaz, Mazut.	3-5
GES	Kichik va o’rta quvvatli	3-2
	Katta quvvatli	1-0.5

16.3-jadval. 3 va 6-hisob-grafik ishi uchun variantlar.




Sinov savollari

1. 
   Stansiya va podstansiyalarining asosiy kuch elementlariga nimalar kiradi?
   
2. 
   Kuch transformatorlari qaysi parametrlarga asoslanib tanlanadi?
   
3. 
   Stansiya elektr zanjiridagi toklarni hisoblashdan maqsad nima?
   
4. 
   Sistema bilan stansiyani bog’lovchi liniya o’tkazgichini qaysi parametrlarga asoslanib tanlanadi?
   
5. 
   Stansiyalar uchun quvvat bo’yicha o’z ehtiyoj koeffitsientlari nechiga teng?