Amaliy ish mavzu: kriptografik ximoyalash. Simmetrik o`rin almashtirishalgaritmlariyordamida shifrlash



Download 405,23 Kb.
Sana22.11.2019
Hajmi405,23 Kb.
#26838
Bog'liq
Odilov Oybek amaliy mashg`ulot 2

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT TEXNOLOGIYALARI VA KOMUNIKATSIYALARINI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALAR UNIVERSITETI

KIber xavfsizlik fanidan

AMALIY ISH

MAVZU: KRIPTOGRAFIK XIMOYALASH. SIMMETRIK O`RIN ALMASHTIRISHALGARITMLARIYORDAMIDA SHIFRLASH

Bajardi: Одилов Ойбек

Тekshirdi:Imomaliyev Oybek


2- AMALIY TOPSHIRIQ

MAVZU: KRIPTOGRAFIK XIMOYALASH. SIMMETRIK O`RIN ALMASHTIRISHALGARITMLARIYORDAMIDA SHIFRLASH

Kirish. Axborotni qayta ishlash jarayonlarini avtomatlashtirish voritalari usullari va formalari murakkablashuvi hamda rivojlanishi bo`yicha ularni axborot texnologiyalarida ularni qollash xavfsizlik darajasi oshib bormoqda

Ishdan maqsad: Simmetrik kriptotizimning asosiy usullarinio`rganish va tadqiq etish.

Orin almashtirish shifri

Masalan, « Odilov Oybek Ilxomjon O`g`Li » matn shifrlansin.

Т0= Odilov Oybek Ilxomjon Og`Li

К = 5х5; В=5;



O

V

К

М

G`

D

О

I

J

L

I

Y

L

О

I

L

B

Х

N

.

O

E

О

O`

.

Т1=OVKMG`_DOIJL_IYLOI_LBXN._OEOO`._
Kalit yordamida o`rin almashtirish usuli
Т0= Odilov Oybek Ilxomjon og`li;

К = DAVLAT;

В=4;

Matnda 24- ta va kalitda 6 ta harflar borligi uchun 6x4 jadval tuzamiz




O

О

B

L

J

G`

Д

V

Е

Х

О

L

I

О

К

О

N

I

L

Y

I

M

O`

.

Endi kalit orqali jadval tuzib kalitdagi harflarni alfavit bo`yicha raqamlab chiqamiz .

6х6


Д

А

V

L

A

T

5

4

6

2

1

3

О

О

B

L

J

G`

D

V

Е

Х

О

L

I

О

К

О

N

I

L

Y

I

М

O`

.

Raqam bo`yicha ustunlarni o`zgartirib chiqamiz



A

L

T

A

D

V

1

2

3

4

5

6

J

L

G`

О

О

B

О

Х

L

V

D

Е

N

О

I

О

I

К

U

М

.

Y

L

I

Qator bo`yicha 6 tadanbloklarga bo`lib ,simvollar ketma_ketligidagi shifrlangan matnni olamiz . Shuni etiborga olish kerakki, agar qatorda ketma_ket ikkita bir xil xarf kelsa chap tarafdan kelayotgan harf birinchi raqamlanadi keyin esa ikkinchisi raqamlanadi va shifrlangan matn hosil qolinadi.
Т1=JLG`OOB_OXLVDE_NOIOIK_UM.YLI;
Ikki tomonlama o`rin almashtirish usuli
Misol

Т0=<< Odilov Oybek Ilxomjon og`li>>очиқ матни.

К1=13425 ва К2=23145, В=5 deb yozib olamiz .

6х6 jadval yaratib T0qator bo`yicha yozamiz




N

2

3

1

4

5

1

О

V

K

M

G`

3

D

О

I

J

L

4

I

Y

L

О

I

2

L

B

Х

N

.

5

O

Е

О

O`

.

Endi qator va ustunlar tartib bo`yicha orinlar almashtiriladi





N

2

3

1

4

5

1

О

V

K

М

G`

2

L

B

X

N

.

3

D

О

I

J

L

4

I

Y

L

О

I

5

О

Е

О

O`

.



N

1

2

3

4

5

1

K

O

V

М

G

2

X

L

B

N

.

3

I

D

О

J

L

4

L

I

Y

О

I

5

О

О

E

O`

.

Oxirgi jadvalga asosan shifrlangan matnni yozamiz va bloklar bo`lib chiqamiz.


Т1 = KOVMG`_XLBN._IDOJL_LIYOI_OOEO`._

VERNAM SHIFRLASH USULI

Bu usulda ishlashimiz uchun biz alifbo harflarini va bazi belgilarni 2lik sanoq tizimiga otkizib jadval tuzib olamiz.


A=00000 I=01000 Q=10000 Y=11000

B=00001 J=01001 R=10001 Z=11001

C=00010 K=01010 S=10010 _=11010

D=00011 L=01011 T=10011 ,=11011

E=00100 M=01100 U=10100 !=11100

F=00101 N=01101 W=10101 ‘=11101

G=00110 O=01110 V=10110 @=11110

H=00111 P=01111 X=10111 .=11111


Bu usulda shifirlash uchun quyidagi ishlar qilinadi. Bizga ochiq matn va kalit so`z berilgan bo`ladi.

Bizda ular quyidagicha:

M=Ochiq matin= ODILOVOYBEK

K=Kalit soz=TALABA

Biz ochiq matn va kalit sozni shunday joylashtiramizki ochiq matndagi har bir harga kalit sozning

ketma ketlikdagi har bir harfi togri kelsin. Buning uchun kalit sozni ochiq matndagi harflar soni bilan teng

bo`lguncha qayta qayta yozib chiqamiz.

M= ODILOVOYBEK

K=TALABA

Shifr matn elementlari quyidagicha topiladi. Ochiq matndagi harf va unga mos kalit sozdagi harf

jadval orqali 2lik sanoq tizimiga otkaziladi. Hosil bolgan qiymatlar ozaro xorlanib yangi element hosil

qilamiz va uni jadval orqali qaysi harfga togri kelishini topib yozib chiqamiz.

Xor amali quyidagicha amalga oshiriladi

SHIFRLASH



DESHIFRLASH
Deshifrlash jarayoni quyidagicha :

Bizga shifr matn va kalit berilgan .

C=shifr matn= `addlpv`ykel

K=Kalit soz=TALABA

Biz shifer matn va kalit sozni shunday joylashtiramizki shifer matndagi har bir harga kalit sozning

etma ketlikdagi har bir harfi togri kelsin. Buning uchun kalit sozni shifer matndagi harflar soni bilan teng

bo`lguncha qayta qayta yozib chiqamiz.

C= `addlpv`ykel

K= TALABA

Ochiq matn elementlari quyidagicha topiladi. Shifr matndagi harf va unga mos kalit sozdagi harf

adval orqali 2lik sanoq tizimiga otkaziladi. Hosil bolgan qiymatlar ozaro xorlanib yangi element hosil

qilamiz va uni jadval orqali qaysi harfga togri kelishini topib yozib chiqamiz.



Xor amali quyidagicha amalga oshiriladi:

M=Ochiq matin= Odilov Oybek




GAMMALASH USULI

Gammalash usulida biz kiril alifbosidan foydalanamiz va 0dan 9 gacha sonlarni sanoq soni bo`yicha tarriblab yozib olamiz.malumotlarga kalit ketma ket yozilib qo`shilib ketaveradi.

A=0 Л=12 Ч=24 0=36

Б=1 М=13 Ш=25 1=37

В=2 Н=14 Ъ =26 2=38

Г=3 О=15 Ь=27 3=39

Д=4 П=16 Э=28 4=40

Е=5 Р=17 Ю=29 5=41

Ё=6 С=18 Я=30 6=42

Ж=7 Т=19 У`=31 7=43

З=8 У=20 К=32 8=44

И=9 Ф=21 Г=33 9=45

Й=10 Х=22 Х=34 FORMULASI

К=11 Ц=23 _=35 С=(Т0 Т+GT)modN
T0=ODILOV_OYBEK

G=TALABA


T0=YASHIRILADIGAN MALUMOT

G=KALIT SO`ZI

C=SHIFRLANGAN MATN

N=46;
T0 O Д И Л O В _ O Й Б E К

G Т А Л A Б A T A Л A Б A

T0 T 15 4 9 12 15 2 35 15 10 1 5 11

GT 19 0 12 0 1 0 19 0 12 0 1 0

Т+GmodN 34 4 21 12 16 2 54 15 22 1 6 11

C Х Д Ф Л П В 8 О Х Б Ё К
DEMAK shifrlangan malumot

С = ХДФЛПВ8ОХБЁК

DESHIFRLASH FORMULASI : T0=(N-GT+C)modN;
N=46 - jadvaldagi belgilar soni;
T01= (46-19+34)modN=О

T02=(46-0+4)modN=Д



T03=(46-12+21)modN=И

T04=(46-0+12)modN=Л

T05=(46-1+16)modN=О

T06=(46-0+2)modN=В

T07=(46-19+54)modN=_

T08=(46-0+15)modN=О

T09=(46-12+22)modN=Й

T10=(46-0+1)modN=Б

T11=(46-1+6)modN=Е

T12=(46-0+11)modN=К



Ochiq kalitli kripto tizimlar. RSA algaritimlash

Bu usulda shifrlashimiz uchun quyidagi jadval kerak boladi.



A

1

J

10

S

19

B

2

K

11

T

20

C

3

L

12

U

21

D

4

M

13

V

22

E

5

N

14

W

23

F

6

O

15

X

24

G

7

P

16

Y

25

H

8

Q

17

Z

26

I

9

R

18








Bizga quyidagi ochiq matn berilgan biz uni jadval boyicha nomerlab olamiz

M=Odil=15 4 9 12

1) Ikkita tub son tanlab olamiz p=3 va q=11

2) Ushbu N=pq=3*11=33 sonni aniqlaymiz

3) So`ngra ϕ(N)=(p-1)(q-1)=20 sonini topamiz

4) Biror e sonni olamiz. e sonni tanlashda quyidagi shart bajarilishi kerak EKUB(ϕ(N),e)=1 e< ϕ(N)

e=7 tanlab oldisk

5) Endi shu shartni qanoatlantiruvchi d sonni topamiz ed=1mod ϕ(N)

7*d=1mod20

Bunda biz kengaytirilgan Evklid algoritimidan foydalanamiz.

Evklid

ax+by=EKUB(a,b)

a=7 b=20

20=7(2)+6 6=20-7(2)

7=6(1)+1 1=7-6(1)

1=7-(20-7(2))(1)=7-20+7(2)=7(3)-20(1)

x=3 y=1

demak bizning misol uchun d=3

Shifrlash

6) Shifrlash jarayoni esa quyidagi formula orqali amalga oshiriladi.

C= MemodN

Buyerda M sifatida ochiq matndagi har bir harf uchun mos raqamlar olinadi.

C1=157mod33=27

C1=47mod33=16

C1=97mod33=15

C1=127mod33=12
Deshifrlash
Deshifrlashda esa quyidagi formula bilan topiladi.

M=CdmodN

Bunda bizga tayyor berilgan shifr matndagi raqamlar bevosita C ni ifodalaydi.

M=273mod33=15

M=163mod33=4

M=153mod33=9

M=123mod33=12

Hosil bolgan raqamlardan ochiq matnni hosil qilamiz.

M=15 4 9 12
Download 405,23 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish