Amaliy ish Bajardi : Qurnov Akobir

Polialfavitli almashtirish usullari aytarlicha yuqori kriptobardoshlikka ega. Bu usullar dastlabki matn simvollarini almashtirish uchun bir necha alfavitdan foydalanishga asoslangan. Rasman polialfavitli almashtirishni quyidagicha tasavvur etish mumkin. N-alfavitli almashtirishda dastlabki A₀ alfavitdagi s_0i simvoli А₁ alfavitdagi s_1i simvoli bilan almashtiriladi. s_0N ni s_NN simvol bilan almashtirilganidan so‘ng S_0(N+1) simvolning o‘mini A₁ alfavitdagi S_1(N+1) simvol oladi.

Shifrlashning analitik usullari. Matritsa algebrasiga asoslangan shifrlash usullari eng ko‘p tarqalgan. Dastlabki axborotning V_k=||b_i|| vektor ko‘rinishida berilgan k- blokini shifrlash A=||a_ij|| matritsa kalitni V_k vektorga ko‘paytirish orqali amalga oshiriladi. Natijada S_k=||c_i|| vektor ko‘rinishidagi shifhnatn bloki hosil qilinadi. Axborotni rasshifrovka qilish S_k vektorlarini A matritsaga teskari bo‘lgan А^-1 matritsaga ketma-ket ko’paytirish orqali aniqlanadi.

Shifrlashning additiv usullari. Shifrlashning additiv usullariga binoan dastlabki axborot simvollariga mos keluvchi raqam kodlarini ketma-ketligi gamma deb ataluvchi qandaydir simvollar ketma-ketligiga mos keluvchi kodlar ketma-ketligi bilan ketma-ket jamlanadi. Shu sababli, shifrlashinng additiv usullari gammalash deb ham ataladi. Ushbu usullar uchun kalit sifatida gamma ishlatiladi. Additiv usulning kriptobardoshligi kalit uzunligiga va uning statistik xarakteristkalarining tekisligiga bog‘liq. Agar kalit shifrlanuvchi simvollar ketma-ketligidan qisqa bo‘lsa, shifrmatn kriptotahlillovchi tomonidan statistik usullar yordamida rasshifrovka qilinishi mumkin. Kalit va dastlabki axborot uzunliklari qanchalik farqlansa, shifrmatnga muvaffaqiyatli hujum ehtimolligi shunchalik ortadi. Agar kalit uzunligi shifrlanuvchi axborot uzunligidan katta bo‘lgan tasodifiy sonlarning davriy bo‘lmagan ketma-ketligidan iborat bo‘lsa, kalitni bilmasdan turib, shifrmatnni rasshifrovka qilish amaliy jihatdan mumkin emas. Almashtirish usullaridagidek gammalashda kalit sifatida raqamlaming takrorlanmaydigan ketma-ketligi ishlatilishi mumkin.

Shifrlashning kombinatsiyalangan usullari. Qudratli kompyuterlar, tarmoq texnologiyalari va neyronli hisoblashlaming paydo bo‘lishi hozirgacha umuman fosh qilinmaydi deb hisoblangan kriptografik tizimlami obro‘sizlantirilishiga sabab bo‘ldi. Bu esa, o‘z navbatida, yuqori bardoshlikka ega kriptografik tizimlami yaratish ustida ishlashni taqozo etdi. Bunday kriptografik tizimlami yaratish usullaridan biri shifrlash usullarini kombinatsiyalashdir. Quyida eng kam vaqt sarfida kriptobardoshlikni jiddiy oshishini ta’minlovchi shifrlashning kombinatsiyalangan usuli ustida so‘z boradi. Shifrlashning ushbu kombinatsiyalangan usuliga binoan ma’lumotlami shifrlash ikki bosqichda amalga oshiriladi. Birinchi bosqichda ma’lumotlar standart usul (masalan, DES usul) yordamida shifrlansa, ikkinchi bosqichda shifrlangan ma’lumotlar maxsus usul bo‘yicha qayta shifrlanadi. Maxsus usul sifatida ma’lumotlar vektorini elementlari noldan farqli bo‘lgan son matritsasiga ko‘paytirishdan foydalanish mumkin.

Xulosa

Men bu mustaqil ishni tayyorlab Kriptografik tizimlarning nazariy va amaliy bardoshligi mavzusida yetarlicha ma’lumotga ega bo’ldim va bilganlarimni yanada mustahkamlab oldim.

Foydalanilgan adabiyotlar:

1. 
   www.ziyonet.uz
   
2. 
   www.intuit.ru
   

https//all-ebooks.com