Amaliy darsning tarkibiga quyidagi mavzular kiradi

3.3 FAVVORA KO‘TARGICHI DIAMETRINI HISOBLASH
Quduqlarni favvoraliishlatish jarayonida uning debiti qatlam bosimi tushishi yoki mahsulotning suvlanganligining oshishi hisobiga o‘zgarishi (pasayishi) mumkin. Ko‘targich quduq debiti o‘zgarishida ma’lum bir vaqt oralig‘ida quduq ishlashini ta’minlashi kerak ekan, u holda quyidagilardan kelib chiqib, uning diametrini hisoblashni bilish zarur: ko‘targichavvalmaksimalrejimda, so‘ngoptimalrejimdaishlaydi.
Optimal rejimda ishlaganda ko‘targich diametri:

 , (2)

Bu yerda  – optimal rejimdagi ko‘targich sarfi, t/sut;  – optimal rejimda ishlaganda ko‘targich diametri, mm.
Agar hisoblangan diametr  standart dia­metrga mos kelmasa, u holda ko‘targichning yaqin katta standart diametric  olinadi.
So‘ng maksimal rejimda (favvoralanish boshida) ishlash uchun ko‘targich diametric  tekshiriladi. Buning uchun ko‘targich diametri u yidagi formula bilan hisoblanadi:
 . (3)
Bu yerda  – favvoralanish boshida ko‘targichning sarfi, t/sut;  – maksimal rejimda ishlaganda ko‘targichning diametri, mm.
Agar bo‘lsa, u holda standart quvur  ga yaqin katta diametric tanlanadi.
Quduq ishlatilishining quyidagi sharti uchun favora ko‘targichining diametrini hisoblang: quduq chuqurligi  =1300 m; mahsuldorlik koeffitsienti  = 52 t/(sut ∙ MPa); boshlang‘ich qatlam bosimi  = 15,2 MPa; joriy qatlam bosimi  = 12,7 MPa; to‘yinish bosimi  = 10 MPa; minimal mumkin bo‘lgan quduq tubi bosimi  ; ko‘targichda harakatlanayotgan neftning o‘rtacha zichligi  =792 kg/m³; quduq ustidagi bosim  = 1,2 MPa.
Yechish. Quduqlarni ishlatish jarayonida quduq tubi bosimi to‘yinish bosimidan tushib ketmasligi kerak, u holda  = = 10 MPa.
Ushbu holat uchun ko‘targich boshmog‘ining tushirilgan chuqurligi quduq chuqurligiga teng deb olinadi:  = 1300 m.
Favvoralanish boshlanishi uchun quduq debitini hisoblaymiz:

Shuningdek, ko‘targich optimal rejimda ishlaganda favvoralanish holati uchun
  =52(12,7 – 10) = 140,4 t/sut.
(2) formula bo‘yicha quyidagini hisoblaymiz:




Adabiyotni qo‘llab, shartli diametri d= 89 mm (ichkidiametr  = 72,9 mm) bo‘lgan tashqi uchlari ko‘chirib o‘tqaziladigan quvurlarni tanlaymiz.
(3) bo‘yicha maksimal rejimda ishlagan daquvur diametrini aniqlaymiz:

 ekan, u holda quduq diametri 89 mm bo‘lgan ko‘targich quvurlarini tushirishzarur.