Amaliy audit

 
8.3. Xodimlar bilan ish haqi bo`yicha hisob-kitoblar auditining uslubi 
Korxona buxgalteriyasi har oyda xodimlarning shaxsiy schyotlariga hisoblab 
yozilgan ish haqi va xodimning boshqa daromadlari, miqdori, ushlab qolingan 
summalar va chegirmalar, shuningdek to`lanishi lozim bo`lgan summalar haqidagi 
ma'lumotlarni kiritadi. 
Shaxsiy schyotlarni to`ldirishda asos bo`lib ish vaqtidan foydalanilganlikni 
hisobga olish tabeli, ishbay mehnat uchun topshiriqlar, bajarilgan ishlar uchun 
topshiriq-buyurtmalar, vaqtinchalik mehnatga layoqatsizlik to`g`risidagi varaqa, 
mukofotlar to`lash, moddiy yordam ko`rsatish to`g`risidagi ma'muriyat buyruqlari 
(farmoyishlari), korxonaga kelib tushgan ijro hujjatlari va boshqalar hisoblanadi. 
Misol. «Fayz» OAJ XK ga jismoniy shaxs 20 - yil 5 - apreldan oyiga 500000 
so`m maosh bilan buxgalter lavozimiga ishga qabul qilindi. Xodim ilgarigi ish joyidan 
ma'lumotnomani taqdim etdi, unga ko`ra 20 - yil boshidan: 
daromad - 156 0000 so`mni, daromad solig`i - 302800 sumni tashkil qilgan. 
«Ish beruvchining buyrug`i (T-1-son shakl) bilan ishga qabul rasmiylashtiriladi. 
Buyruq chiqarish uchun xodim bilan tuzilgan mehnat shartnomasi asos bo`ladi. 
Buyruq mehnat shartnomasi mazmuniga to`liq mos ravishda chiqariladi hamda 
xodimga tilxat bilan e'lon qilinadi»
1
. «Xodim shartnomada belgilangan kundan 
boshlab, (mazkur holatda – 20 - yil 5 - apreldan) mehnat majburiyatlarini 
bajarishga kirishishi lozim
2
. 
1
O’zbekiston Respublikasi Mehnat Kodeksi. 82-modda. 
2
Shu erda , 83-modda. 

---

372 
Oyiga beriladigan maosh summasi - 500000 so`m ham mehnat shartnomasida 
qayd etiladi
1
. 
Buyruqqa asosan xodimga shaxsiy varaqa (T-2-son shakl) to`ldiriladi, ish 
boshlagan paytidan 5 kun o`tgach mehnat daftarchasida ishga qabul qilinganligi 
haqida yozuv qayd etiladi1 hamda shaxsiy schyot (T-54-son shakl) ochiladi, unga ish 
haqini hisob-kitob qilish uchun zarur barcha ma'lumotlar kiritiladi. 
Oy tugagach, tabelchi yoki bunga vakolatli boshqa shaxs tomonidan 
rasmiylashtirilgan ish vaqtini hisobga olish tabeli (T-12-son, T-13-son shakllar) 
buxgalteriyaga topshiriladi. Tabelda tabel raqami, F.I.Sh., ishlangan soatlar soni, dam 
olish kunlari, turli sabablarga ko`ra ishga chiqilmagan kunlar soni ko`rsatilgan holda 
barcha xodimlarning ro`yxati aks ettiriladi. 
Buxgalteriya boshlang`ich tabel hisobi ma'lumotlari asosida 20 - yil aprel oyi 
uchun ish haqini hisoblab chiqaradi. Besh kunlik ish haftasi deyilganda, aprel oyida 
22 ish kuni hisoblanadi. Xodim 15 - apreldan ishga qabul qilinganligi bois, agar ishga 
chiqmagan kunlar bo`lmasa, u mazkur oyda 20 ish kuni ishlagan bo`ladi. 
20 - yil aprel oyi uchun hisoblab yozilgan ish haqi summasi 454550 so`mni 
(500000 : 22 x 20) tashkil qiladi (8.3-jadval).