Amaliy audit

Buxgalter hisobida quyidagi yozuvlar qilindi: 

Sana 

Muomalalar  

mazmuni 

Hujjat 

Korrespondentsiyalanuvchi 

schetlar 

Summa,so’m 

Dt 

Kt 

10.09 

YoMM sotib 

olish 

Yo’l 

varaqasi 

2010 

6710 

86210 

10.09 

YoMM uchun 

QQS to’landi 

Yo’l 

varaqasi 

4410 

6010 

13790 

10.09 

Hisoblashga 

QQS taqdim 

etildi 

Hisob-

kitoblar 

6410 

4410 

13790 

Talab qilinadi: 

1. Chiqimlarni xarajatlarga olib borishning to’g’riligini tekshirilsin. 

2. Auditor qanday usullar yoki auditorlik amallari bilan dalillar to’playdi? 

3. Sintetik  hisobni  yuritishning  to’g’riligi  tekshirilsin.  Xatolar  aniqlanganda 

tuzatish provodkalari berilsin. 

4. Tekshiruv 

natijalarida 

aniqlangan 

kamchiliklarni 

qaydnomada 

rasmiylashtiring. 

5. Auditorlik hisoboti uchun material tayyorlang. 

3.Masala.  1. “Ramz” MChJ da 2014 yilning 8 oyi uchun mahsulot sotishdan 

tushum  hajmi  1980000000  so’mni  tashkil  etgan  (QQS  ham  qo’shilgan  holda). 

Ushbu  davr  davomida  “Ramz”  MChJ  da  ishlab  chiqarilayotgan  mahsulotlar 

reklamasiga qilingan xarajatlar quyidagi hujjatlar bilan tasdiqlangan:  

a)  2014  yil  15  avgustdagi  №115-sonli    schet-faktura;  reklama  katalogini 

chiqarilganligiga  to’lov-14400000  so’m,  QQS  siz  summa-12000000  so’m,  QQS- 

2400000 so’m. 

b)  2014  yil  5  avgustdagi    №200-sonli    schet-faktura  bilan;  reklama  to’lovi-

180000000 so’mga, QQS siz-150000000 so’m, QQS-30000000 so’m. 

Yuqorida ko’rsatilgan ishlar bo’yicha bajarilgan ishlar dalolatnomasi olingan. 

Ishlab  chiqarish  xarajatlari  hisobi  qaydnomasiga  muvofiq  mos  davr  uchun 

buxgalter  tomonidan  xarajatlar  tarkibiga  mahsulot  ishlab  chiqarish  bo’yicha 

reklama  xizmatlari  uchun  162000000  so’m  qo’shib  qo’yildi.  Bunda  quyidagi 

buxgalteriya yozuvlari qilindi: 

№ 

Muomalalar mazmuni 

Debet 

Kredit 

Summa 

1.  Mahsulotlar qabul qilindi 

9410 

6010 

162000000 

2.  Mahsulot  sotilishi  bo’yicha  QQS 

aks ettirilgan. 

4410 

6010 

32400000 

3.  Hisoblashga QQS taqdim etildi  

6410 

4410 

32400000 

 

2.  “Ramz”  MChJ    tijorat  bankidan  250000000  so’m  miqdorda  ssuda  olgan 

bo’lib, uning yillik foizi 13,5% ni tashkil etadi. Ssuda yarim yilga- 1 yanvardan 30 

iyun 2014 yilgacha muddatga olingan. Ishlab chiqarish xarajatlari hisobining №15-

sonli qaydnomasi bo’yicha kredit uchun foiz summalariga, ya’ni 1687500 so’mga 

---

208 

 

D-t  2610-“Ishlab  chiqarishdagi  yaroqsizlik”  scheti  K-t  5110-“Hisob-kitob  scheti” 

yozuvi aks ettirilgan. 

 O’zbekiston  Respublikasi  Markaziy  Bankining  qayta  moliyalashtirishdagi 

foiz stavkasi 6,0% ni tashkil etgan. 

Ushbu davr davomida korxona tomonidan quyidagi xarajatlar qilingan: 

 a) korxona bo’yicha 2014 yilda qilingan vakillik xarajatlar quyidagilar bilan 

tasdiqlangan:  2014  yilga  vakillik  xarajatlari  smetasi;  ish  yuzasidan  o’tkazilgan 

uchrashuv  dasturi  taqdim  etilgan  va  tadbir  ishtirokchilari  ko’rsatilgan,  qilingan 

xarajatlar  bo’yicha  cheklar  va  schetlar  ilova  qilingan.  Xarajatlarning  umumiy 

summasi 21500 ming so’mni tashkil etgan; 

b)  xorijiy  delegatsiyalar  bilan  etkachi  investorlarning  tadbirlariga  tashrif 

buyurganlik  bilan  bog’liq  xarajatlari  smeta  bilan  tasdiqlangan,  ishtirokchilar 

ko’rsatilgan, chiptalar va xarajatlarni tasdiqlovchi boshqa hujjatlar ilova qilingan. 

Xarajatlarning umumiy summasi 89000 ming so’mni tashkil etgan. 

Ushbu  davrdagi  ishlab  chiqarish  xarajatlari  hisobi  qaydnomasiga  muvofiq, 

bosh  buxgalter  tomonidan  30400  ming  summadagi  vakillik xarajatlarini  mahsulot 

ishlab chiqarish bo’yicha xarajatlar tarkibiga qo’shib yuborgan. 

 Talab qilinadi: 

 1.  Auditor  vaziyatni  baholashda  o’z  fikrini  qanday  me’yoriy  hujjatlar  bilan 

asoslaydi? 

 2.  Yuqorida  bayon  qilingan  vaziyatlar  buxgalteriya  hisobida  to’g’ri  aks 

ettirilganligi yoki noto’g’ri aks ettirilganligi tekshirilsin. 

 3.  Reklama  xarajatlari  mahsulot  (ish,  xizmat)lar  tannarxiga  qo’shilganligi 

to’g’ri yoki noto’g’riligi tekshirilsin. 

 4.  Qoida  buzilishlar  aniqlanganda  tannarxning  asossiz  orttirilishi  va 

foydaning  pasaytirilishi  summalari  aniqlansin.  Tuzatish buxgalteriya  provodkalari 

berilsin. 

 5.Aniqlangan chetlashishlar qoida buzilishlar qaydnomasida aks ettirilsin. 

4.Masala. 

a)  2013  yil  sentyabrda  duradgorlik  tsexiga  foydalanish  uchun  quyidagilar  

berildi: 

parma-5 dona har birining narxi 39000 so’mdan; 

elektrodrel- 1 dona narxi 1100000 so’m; 

elektrochkich – 5 dona har birining narxi 692000 so’mdan. 

Buxgalteriyada quyidagi provodkalar tuzilgan: 

Tsexga berilgan parma qiymatiga: 

D-t 2510  -“Umumishlab chiqarish xarajatlari” schyoti - 195000 so’m 

K-t 1010-“Xom ashyo va materiallar”schyoti - 195000 so’m 

b)  Talabnoma  bo’yicha  ombordan  materiallar  berildi:  1-talabnoma-direktor 

kabinetiga  pardoz  berish;  2-talabnoma-oshxona  mebeli  ishlab  chiqarishga;  3-

talabnoma-xonadon  mebeli  ishlab  chiqarishga;  4-talabnoma-ofis  mebeli  ishlab 

chiqarishga. 

Tsexga berilgan elektrodrel qiymatiga: 

D-t 2510  -“Umumishlab chiqarish xarajatlari” schyoti - 1100000 so’m 

K-t 1010-“Xom ashyo va materiallar”schyoti - 1100000 so’m. 

---

209 

 

Tsexga berilgan elektrochkich qiymatiga: 

D-t 2510  -“Umumishlab chiqarish xarajatlari” schyoti - 3460000 so’m 

K-t 1010-“Xom ashyo va materiallar”schyoti - 3460000 so’m.